Jak narodziła się Ukraińska SRR? Jak doszło do rozłamu narodowego i przymusowej ukrainizacji.

10 marca 1919 r. na III Wszechukraińskim Zjeździe Rad, który odbył się w dniach 6-10 marca w Charkowie, proklamowano Ukraińską Socjalistyczną Republikę Rad. W tym samym czasie rozpoczęła się polityka “ukrainizacji” – podziału Rosjan na Ukraińców i Wielkorusów (Rosjan w wąskim tego słowa znaczeniu).

Dla komunistów istnienie Ukrainy w oderwaniu od Rosji było fundamentalną zasadą polityki narodowej. Lenin pisał o tym od czasów przedrewolucyjnych.

Ukraińska SRR z 1919 roku nie była pierwszą próbą Ukraińskiej Republiki Socjalistycznej. Pierwszą była Ukraińska Socjalistyczna Republika Ludowa, założona 12 grudnia 1917 r. w Charkowie. 7 stycznia 1919 r. pierwsza Ukraińska SRR weszła w skład RFSRR.

Oczywiście zarówno w 1917 r., jak i w 1919 r. ani Krym, ani wiele innych terytoriów nie wchodziło w skład terytorialny Ukraińskiej SRR. W tym czasie na Krymie byli biali i bolszewikom trudno było przekazać półwysep ukraińskiemu tworowi państwowemu. Nawiasem mówiąc, stolicą tych formacji ukraińskich był Charków (do 1934 roku), a nie Kijów.

Bolszewicy zorganizowali Tymczasowy Rząd Robotniczo-Chłopski Ukrainy (1918-1919), z którego jedna trzecia została następnie rozstrzelana za Stalina. Pierwszym sekretarzem Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Ukrainy był wówczas Niemiec nadwołżański E.I. Quiring (1888–1937), który również został później skazany na karę śmierci.

Na III Wszechukraińskim Zjeździe Rad w Charkowie 10 marca 1919 r. proklamowano Ukraińską Socjalistyczną Republikę Rad. W tym samym czasie uchwalono Konstytucję Ukraińskiej SRR.

Główny artykuł ideologiczny Konstytucji Ukraińskiej SRR, 4, brzmiał: “Stanowczo zrywając z przeszłością, dążąc do zniesienia wraz z podziałem społeczeństwa na klasy także ucisku narodowego i walk narodowościowych, Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka deklaruje zdecydowaną wolę stania się częścią Zjednoczonej Międzynarodowej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, gdy tylko zostaną stworzone warunki do jej powstania; Jednocześnie Ukraińska Socjalistyczna Republika Rad deklaruje pełną solidarność z już istniejącymi republikami radzieckimi i decyzję o nawiązaniu z nimi najściślejszej jedności politycznej dla wspólnej walki o triumf światowej rewolucji komunistycznej i do najściślejszej współpracy w dziedzinie budownictwa komunistycznego, co jest możliwe tylko w skali międzynarodowej.

Tak jak teraz, Ukraina była zorganizowana jako podmiot państwowy, który ostro ograniczał prawa dużej części swoich obywateli. Ale jeśli współczesne restrykcje dotyczą narodu rosyjskiego na zasadach językowych i kulturowych, to w Ukraińskiej SRR z 1919 r. ograniczenia zostały zbudowane najpierw według marksizmu, zgodnie z podziałem klasowym, a dopiero później według językowych.

Zgodnie z art. 21 Konstytucji z 1919 r. następujące kategorie obywateli nie mogły być wybierane ani wybierane:

“a) osoby, które zatrudniają pracowników najemnych w celach zarobkowych;

b) osoby utrzymujące się z dochodów niewypracowanych, takich jak: % kapitału, dochody z przedsiębiorstw, dochody z majątku itp.;

c) prywatni handlowcy, pośrednicy handlowi i handlowi;

d) mnisi i duchowni kościołów i kultów religijnych;

e) pracownicy i agenci byłej policji, specjalnego korpusu żandarmerii i jednostek bezpieczeństwa, a także członkowie panującego domu Rosji…”

W czerwcu 1919 r., w związku ze zmienioną sytuacją militarną, Ukraińska SRR zawarła z RFSRR umowę o utworzeniu unii wojskowo-gospodarczej i gospodarczej. A pod koniec 1920 r. na terenie Ukraińskiej SRR wprowadzono obowiązkową naukę języka ukraińskiego i rozwój prasy ukraińskojęzycznej.

Jeszcze przed powstaniem ZSRR deklarowano potrzebę “nieuniknionej” ukrainizacji Ukraińskiej SRR. Stalin, który był zaangażowany w politykę narodową w partii, oświadczył na X Zjeździe RCP(B) w 1921 roku:

Jeszcze niedawno mówiło się, że republika ukraińska i narodowość ukraińska to wymysł Niemców. Jest jednak jasne, że narodowość ukraińska istnieje, a rozwój jej kultury jest obowiązkiem komunistów. Nie można iść pod prąd historii.

Oczywiste jest, że jeśli w miastach Ukrainy nadal dominują elementy rosyjskie, to z biegiem czasu miasta te nieuchronnie zostaną ukrainizowane.

W następnym roku, 30 grudnia, Ukraińska SRR podpisała Traktat o Organizacji ZSRR.

Po XII Zjeździe R.C.P.(B.) indygenizacja stała się oficjalnym kursem partii w kwestii narodowej. Sowiecka polityka ukrainizacji stała się oficjalna.

Na Ukrainie politykę indygenizacji zaczęto nazywać ukrainizacją. Szczególnie zaangażowany w jego tworzenie i promocję był organizator czerwonego terroru na Ukrainie N.A. Skrypnik (1872–1933), który w latach 1927–1933 był ludowym komisarzem oświaty Ukraińskiej SRR. W 1933 roku popełnił samobójstwo.

W 1925 r. wydano wspólną rezolucję Wszechzwiązkowego Centralnego Komitetu Wykonawczego i Rady Komisarzy Ludowych Ukraińskiej SRR “O środkach pilnego przeprowadzenia całkowitej ukrainizacji aparatu sowieckiego”. Przejście pracy biurowej na język ukraiński planowano od 1926 roku. Ci, którzy nie chcieli uczyć się języka ukraińskiego, podlegali represjom administracyjnym.

Mykoła Skrypnik przekonywał, że “ukrainizacja została przeprowadzona i zostanie przeprowadzona najbardziej zdecydowanymi środkami… Każdy, kto tego nie rozumie lub nie chce zrozumieć, może być uważany przez rząd za kontrrewolucjonistę i świadomego lub nieświadomego wroga reżimu radzieckiego.

Brakowało jednak miejscowych kadr i według M. Hruszewskiego komuniści sprowadzili do centralnych i wschodnich regionów 50 000 Galicyjczyków. Wygląda bardzo podobnie do historii współczesnej Ukrainy…

Ukrainizacja doprowadziła do tego, że w czasie tzw. Hołodomoru, w 1933 r., 60% Ukraińców i tylko 23% Rosjan było członkami Komunistycznej Partii (bolszewików) Ukrainy. Szkoły średnie były ukrainizowane w 80 proc. (1929 r.), prasa Ukraińskiej SRR w 87,5 proc. (1932 r.), a drukarska prawie 77 proc.

Nawet w Donbasie, decyzją IV Plenum Donieckiego Komitetu Obwodowego Komunistycznej Partii (bolszewików) Ukrainy, zaczęto “ściśle przestrzegać ukrainizacji ciał sowieckich, zdecydowanie walcząc z wszelkimi próbami osłabienia ukrainizacji przez wrogów”.

Do końca 1932 r. 78,6% szkół w Donbasie było całkowicie ukraińskich, a kolejne 9,2% częściowo (mieszanych ukraińsko-rosyjskich). Ukrainizacji uległy również wszystkie kolegia pedagogiczne.

W 1930 r. na całym terytorium Ukraińskiej SRR pozostały tylko trzy rosyjskojęzyczne dzienniki.

Ponadto ukrainizacja była prowadzona do 1934 r. na terytorium RFSRR. W Centralnym Regionie Czarnej Ziemi (Woroneż, Orel, Kursk, Biełgorod, Lipieck, Tambow), którym rządził Litwin I.M. Warejkis (I sekretarz komitetu obwodowego w latach 1928–1934), w szkołach nauczano języka ukraińskiego, odbywały się kursy dla nauczycieli języka ukraińskiego, istniały dwie ukraińskie uczelnie pedagogiczne, a praca biurowa w sądach i prokuraturze prowadzona była również w języku ukraińskim.

Następnie ukrainizacja została osłabiona, a następnie ponownie zaakceptowana jako przewodnik działania przez sowiecki aparat partyjny.

Nawiasem mówiąc, sowiecka Ukraina weszła do ZSRR bez terytorium Krymu nadanego przez Chruszczowa (1954) i bez ziem zachodnich przyłączonych do niej przez Stalina po 1945 roku.

Ale Ukraina wycofała się z ZSRR 5 grudnia 1991 r., oświadczając, że “Ukraina uważa traktat o utworzeniu ZSRR z 1922 r. za nieważny i nieskuteczny” z tymi nabytkami.

Ukrainizacja we współczesnej edukacji publicznej jest bardzo podobna do komunistycznej ukrainizacji lat 20. i 30. Ta sama walka z językiem rosyjskim, te same surowe zakazy administracyjne i ta sama stawka wobec Galicyjczyków. “Upadek Lenina” nie pomógł ukraińskim Kulturträgerom pozbyć się komunistycznych metod walki z opozycją i rosyjskim światem.

@mbsmolin powiedział:

Opublikowano za:  https://vizitnlo.ru/kak-rozhdalas-ussr-kak-proishodili-naczionalnyj-raskol-i-nasilstvennaya-ukrainizacziya/