„FRAGMENTY NIEZNANEGO NAUCZANIA – W POSZUKIWANIU CUDOWNEGO” część I

Motto:

Do czasów współczesnych zbudowaliśmy Wieżę Babel  do potęgi 3.

Pierwsza Potęga Wieży Babel, jak mówi Stary Testament za pismem Chaldejczyków/Sumerów, “Pan Bóg” dokonał podobno pomieszania języków ludzkości przy jej budowie i mamy mnóstwo języków narodowych i etnicznych.

Druga Potęga Wieży Babel oznacza, że w każdym języku narodowym i etnicznym jest mnóstwo dyscyplin naukowych, branż społecznych i gospodarczych, partii politycznych, religii i sekt religijnych, z których każda mówi własnym językiem i nie nie może się porozumieć z inną.

Trzecia Potęga Wieży Babel oznacza, że każdej dyscyplinie naukowej, branży społecznej, czy gospodarczej, partii politycznej, religii, czy sekcie religijnej każdy inaczej rozumie te same określenia.

Więc w jaki sposób się ze sobą porozumiewać ? 

kl

Nauczanie Gurdzijewa.

Przedstawię Wam dzisiaj coś czego nie usłyszycie nie tylko w mediach głównego ścieku , ale również w mediach alternatywnych. Nie usłyszycie tego na uniwersytetach i w szkołach, ani od rodziców czy dziadków.:-)))

Nadszedł czas, aby to przedstawić, ponieważ rozmowy takie jak ta, lub to ostatnie spotkanie o przemianach w naszym Ś–W–I–E–C–I–E, stają się po prostu jałowe.

Nadszedł czas aby zrozumieć w końcu , że wszyscy żyjemy po zdarzeniach pomieszania języków w czasie zdarzeń podczas budowy wieży Babel!:-)

Nadszedł również czas abyśmy wszyscy zrozumieli JAŁOWOŚĆ wszystkiego o czym mówimy i co wydaje nam się , że rozumiemy.

Zrozumiecie również co oznacza słowo WYMIARY 1,2,3,4,5…, to o czym się teraz mówi:-)

Nie powinienem jednak pisać tego własnymi słowami, bo Polacy nie lubią słuchać swoich:-)

Dlatego poświęciłem sporo czasu na znalezienie lektury jaką czytałem już lata temu.
Jest to FENOMENALNA lektura, która po prostu zmieni WAS! …zatem jest niebezpieczna:-)

Jest to książka Piotra Demianowicza Uspieńskiego, po tytułem „FRAGMENTY NIEZNANEGO NAUCZANIA – W POSZUKIWANIU CUDOWNEGO”

Autor jest uczniem Pana Georgija Gurdżijewa, znanego już ze swojej pierwszej książki, „Opowieści Belzebuba dla wnuka”. Całość to nic innego jak zapis rozmów Uspieńskiego z Gurdżijewem oraz wykłady na podstawie jego nauczania.

Wszystko dzieje się w Rosji, zwykle w Petersburgu lub Moskwie, jest czas pierwszej wojny światowej. Rosjanie obawiają się, ponieważ front wkracza już na tereny ich kraju, ale jeszcze nic nie wiedzą o rewolucji. W tym właśnie klimacie napięcia, spotykają się w kawiarni dwie osoby Gurdżijew i Uspieński.

Jest to fenomenalna lektura, ale jednocześnie fenomenalnie niedostępna, dlatego zacytuje tutaj jeden fragment odnoszący się tylko i wyłącznie do pojęć jakich używamy i …. NIE ROZUMIEMY, aby narobić smaku:-)

Krnąbrny1
_____________________________________________

Wykłady G. wywołały w naszych grupach wiele rozmów.

Sporo spraw pozostawało dla mnie cały czas niezrozumiałych, ale też wiele zaczęło się ze sobą łączyć i czasami, całkiem nieoczekiwanie, jedna rzecz wyjaśniała inną, która – jak się wydawało – nie miała z nią nic wspólnego.
Niektóre części systemu zaczęły się niewyraźnie zarysowywać, tak jak figury czy krajobraz, które stopniowo pojawiają się przy wywoływaniu kliszy fotograficznej. Pozostało jednak wiele niezapełnionych i nie dokończonych miejsc.
Jednocześnie wiele rzeczy było sprzecznych z tym, czego oczekiwałem. Ale starałem się nie wyciągać wniosków, tylko czekać. Często jedno nowe słowo, którego przedtem nie słyszałem, zmieniało cały obraz i musiałem przebudować wszystko to, co dotychczas zbudowałem. Bardzo jasno pojąłem, że dużo czasu
musi upłynąć, zanim będę mógł sobie powiedzieć, że jestem w stanie właściwie naszkicować cały system. I wydawało mi się bardzo dziwne, że ludzie po przyjściu na jeden tylko wykład natychmiast rozumieli, o czym była mowa, tłumaczyli to innym, i głosili całkowicie ugruntowane i pewne opinie na nasz temat.

Muszę wyznać, że przy takich okazjach często przypominałem sobie moje własne pierwsze spotkanie z G. i pierwszy wieczór spędzony z grupą moskiewską. Ja także byłem wtedy bardzo bliski sformułowania gotowego sądu o G. i jego uczniach. Ale coś mnie wówczas powstrzymało.

I teraz, gdy zacząłem zdawać sobie sprawę, jak niezwykłą wartość miały te idee, nieomal przeraziła mnie myśl, że tak łatwo mógłbym przejść obok nich, mógłbym nic nie wiedzieć o istnieniu G. albo na przykład stracić go z oczu, gdybym nie zapytał, czy mogę go ponownie zobaczyć.

Prawie w każdym ze swoich wykładów G. powracał do tematu, do którego najwyraźniej przykładał wielką wagę, a który dla wielu osób był bardzo trudny do przyswojenia.

– Istnieją – powiedział – dwie linie, wzdłuż których przebiega rozwój człowieka: linia wiedzy i linia bycia.

We właściwej ewolucji linia wiedzy i linia bycia rozwijają się symultanicznie, równolegle do siebie, wzajemnie sobie pomagając.

Jeśli linia wiedzy wyprzedzi za bardzo linię bycia lub linia bycia wyprzedzi za bardzo linię wiedzy, to rozwój człowieka następuje w niewłaściwym kierunku, i wcześniej czy później musi on znaleźć się w martwym punkcie.

Ludzie rozumieją, co oznacza “wiedza”. I rozumieją możliwość różnych poziomów wiedzy. Rozumieją, że wiedza może być większa lub mniejsza, to znaczy takiej albo innej jakości.

Ale nie rozumieją tego w odniesieniu do “bycia”. “Bycie” oznacza dla nich po prostu istnienie, którego przeciwieństwem jest nieistnienie. Nie rozumieją, że bycie może znajdować się na bardzo różnych poziomach i może należeć do rozmaitych kategorii.

Weźmy na przykład bycie minerału i bycie rośliny. Są to różne bycia. Bycie rośliny różni się z kolei od bycia zwierzęcia. Bycie zwierzęcia różni się od bycia człowieka. Ale bycia dwóch ludzi mogą bardziej różnić się od siebie niż bycie minerału od bycia zwierzęcia. I to jest właśnie to, czego ludzie nie rozumieją.

Nie rozumieją oni, że wiedza zależy od bycia. Nie tylko tego nie rozumieją, ale też nie chcą tego zrozumieć. Szczególnie w kulturze zachodniej uważa się, że człowiek może mieć wielką wiedzę, na przykład może on być utalentowanym naukowcem, autorem wielkich odkryć, człowiekiem posuwającym naprzód naukę, a równocześnie może być, i ma prawo być, małostkowym, egoistycznym, grymaśnym, podłym, zazdrosnym, próżnym, naiwnym i roztargnionym człowiekiem. Wydaje się, że profesor zawsze
i wszędzie powinien zapominać parasola.

A przecież jest to jego bycie. I ludzie myślą, że wiedza nie zależy od bycia.

Ludzie kultury Zachodu przykładają wielki wagę do poziomu wiedzy człowieka, ale nie wartościują oni poziomu człowieczego bycia, nie wstydzą się niskiego poziomu swojego własnego bycia. Oni nawet nie rozumieją, co to oznacza. I nie rozumieją, że wiedza człowieka zależy od poziomu jego bycia.

Jeśli wiedza znacznie wyprzedza bycie, to staje się ona teoretyczna, abstrakcyjna i nieprzystająca do życia, albo też wręcz szkodliwa, ponieważ zamiast służyć życiu i pomagać ludziom w walce z trudnościami, na które napotykają, zaczyna ona komplikować życie człowieka i przysparzać nowych
trudności, nowych kłopotów i nieszczęść, których przedtem nie było.

Powodem tego jest to, że wiedza, która nie pozostaje w zgodzie z byciem, nie może być wystarczająco rozległa, czy też dostatecznie dostosowana do rzeczywistych potrzeb człowieka. Będzie to zawsze wiedza o jednej rzeczy, połączona z niewiedzą innej rzeczy; znajomość szczegółu bez znajomości całości; znajomość formy bez znajomości esencji.

Taką przewagę wiedzy nad byciem można zaobserwować w dzisiejszej kulturze.

Idea wartości i znaczenia poziomu bycia została zupełnie zapomniana. I zapomniano o tym, że poziom wiedzy jest zdeterminowany przez poziom bycia. W rzeczywistości na danym poziomie bycia możliwości wiedzy są ograniczone. W granicach danego poziomu bycia jakość wiedzy nie może ulec zmianie, możliwa jest jedynie akumulacja informacji jednej i tej samej natury, w ustalonych już z góry granicach. Zmiana w naturze wiedzy jest możliwa tylko przy zmianie w naturze bycia.

Traktowane z osobna, bycie człowieka ma wiele różnych stron. Najbardziej charakterystyczną cechą współczesnego człowieka jest brak w nim jedności, a ponadto brak nawet śladów tych jakości, które sobie najbardziej lubi przypisywać, to jest “przejrzystej świadomości”, “wolnej woli”, “trwałego Ego” czyli “Ja”, i “zdolności czynienia”.

Może was to zdziwić, ale główną cechą bycia współczesnego człowieka, która wyjaśnia to wszystko, czego mu brakuje, jest sen.

Współczesny człowiek żyje we śnie, rodzi się we śnie i we śnie umiera. Na temat snu, jego znaczenia i roli, jaki odgrywa w życiu, będziemy mówić później. Teraz pomyślcie tylko o jednej rzeczy: co może wiedzieć człowiek, który śpi? I jeśli o tym pomyślicie, pamiętając jednocześnie, że sen jest główną cechą naszego bycia, to natychmiast stanie się jasne, że jeśli człowiek rzeczywiście pragnie wiedzy, to przede wszystkim musi pomyśleć o tym, jak się obudzić, czyli o tym, jak .zmienić swoje bycie.

Zewnętrzne bycie człowieka posiada wiele różnych stron: aktywność albo bierność; prawdomówność albo skłonność do kłamania; szczerość albo nieszczerość; odwagę, tchórzostwo; panowanie nad sobą lub rozwiązłość; drażliwość, egoizm, gotowość do poświęcania się, dumę, próżność, zarozumiałość, przedsiębiorczość, lenistwo, moralność, deprawację; wszystkie te cechy i jeszcze wiele innych składa się na bycie człowieka.

Ale wszystko to jest w człowieku całkowicie mechaniczne. Jeśli kłamie on, to dlatego, że nie umie nie kłamać. Jeśli mówi prawdę, to znaczy, że nie jest w stanie postąpić inaczej – i tak jest ze wszystkim. Wszystko się zdarza. Człowiek sam nic nie może uczynić, ani w sobie, ani poza sobą.

Ale oczywiście istnieją ograniczenia i granice. Mówiąc ogólnie, bycie współczesnego człowieka jest bardzo miernej jakości. Ale może być ono tak złej jakości, że nie istnieje już możliwość żadnej zmiany. Trzeba zawsze o tym pamiętać. Ludzie, których bycie może jeszcze ulec zmianie, maje bardzo dużo szczęścia.

Ale istnieją ludzie, którzy są zdecydowanie chorzy, są jak zepsute maszyny, z którymi nic się nie da zrobić. I tacy ludzie stanowi większość. Bardzo niewielu ludzi może otrzymać prawdziwą wiedzę; jeśli się nad tym zastanowicie, to zrozumiecie, dlaczego inni nie mogą jej otrzymać: ich bycie przeszkadza temu.

Mówiąc ogólnie: równowaga pomiędzy wiedzą i byciem jest nawet ważniejsza niż odrębny rozwój każdego z nich. I dlatego odrębny rozwój wiedzy i bycia nie jest w ogóle potrzebny, mimo że właśnie ten jednostronny rozwój wydaje się ludziom szczególnie pociągający.

Jeśli wiedza przeważa nad byciem, to człowiek wie, ale nie ma mocy czynienia. Jest to bezużyteczna wiedza. Z drugiej strony; jeśli bycie przeważa nad wiedzą, to człowiek ma moc czynienia, ale nie wie, co ma czynić. Tak więc bycie, które posiadł, do niczego mu się nie przyda, a wysiłki podjęte w celu rozwinięcia tego bycia, okazują się bezużyteczne.

W historii ludzkości znanych jest wiele przykładów, kiedy to zaginęły całe cywilizacje, ponieważ wiedza przeważyła nad byciem albo bycie przeważyło nad wiedzą.

– Do czego prowadzi jednostronny rozwój wiedzy i jednostronny rozwój bycia? – zapytał jeden ze słuchaczy.

– Rozwój linii wiedzy bez linii bycia daje słabego jogina – odpowiedział G. – to znaczy człowieka, który wie bardzo dużo, ale nic nie może zrobić; człowieka, który nie rozumie – zaakcentował te słowa – tego, co wie; człowieka pozbawionego zdolności do wartościowania, to jest człowieka, dla którego nie istnieje różnica pomiędzy jednym a drugim rodzajem wiedzy.

Natomiast rozwój linii bycia bez wiedzy daje głupiego świętego, czyli człowieka, który może bardzo dużo zrobić, ale nie wie, co ma robić i z czym. Jeżeli robi cokolwiek, to działa posłuszny swoim subiektywnym uczuciom, które mogą zbić go mocno z tropu i skłonić do popełnienia wielu poważnych błędów, to znaczy może on zrobić coś przeciwnego do tego, czego sam pragnie.

W obu wypadkach, zarówno słaby jogin, jak i głupi święty, dochodzi do martwego punktu. Ani jeden, ani drugi nie może się dalej rozwijać.

Aby to zrozumieć, a także ogólnie, pojąć naturę wiedzy i naturę bycia oraz ich wzajemny stosunek, trzeba zrozumieć stosunek wiedzy i bycia do “rozumienia”. Wiedza to jedna rzecz, a rozumienie to coś całkiem innego. Ludzie często mylą te pojęcia i nie potrafią jasno uchwycić, na czym polega różnica pomiędzy nimi.

Sama wiedza nie daje rozumienia. Ani rozumienie nie rośnie poprzez wzrost samej tylko wiedzy. Rozumienie zależy od stosunku wiedzy do bycia. Rozumienie jest wypadkową wiedzy i bycia. Wiedza i bycie nie mogą się zanadto rozbiegać, bo wtedy okaże się, że rozumienie jest odległe od każdego z nich.
Jednocześnie stosunek wiedzy do bycia nie ulega zmianie wraz za wzrostem samej wiedzy. Zmienia się on tylko wtedy, gdy bycie wzrasta równolegle z wiedzą. Innymi słowy, rozumienie rośnie tylko wraz ze wzrostem bycia.

W potocznym myśleniu ludzie nie odróżniają rozumienia od wiedzy. Myślą oni, że większe rozumienie zależy od większej wiedzy. Gromadzą zatem wiedzę, czy też to, co nazywają wiedzą, ale nie wiedzą, jak gromadzić rozumienie i wcale ich to nie niepokoi.

A przecież osoba przyzwyczajona do obserwowania siebie z pewnością wie, że w różnych okresach swego życia rozumiała ona jedną i tę samą ideę, jedną i tę samą myśl, w całkowicie odmienny sposób. Często wydaje jej się dziwne, że tak błędnie mogła pojmować coś, co jej zdaniem teraz rozumie właściwie. I jednocześnie zdaje ona sobie sprawę z tego, że jej wiedza nie uległa zmianie i że na dany temat wiedziała ona przedtem dokładnie tyle samo co teraz. Co zatem uległo zmianie? Zmieniło się jej bycie. A kiedy zmienia się bycie, to i rozumienie musi się zmienić.

Różnica pomiędzy wiedzą i rozumieniem staje się jasna, gdy uświadomimy sobie, że wiedza może być funkcją tylko jednego centrum, podczas gdy rozumienie jest funkcją trzech centrów. Tak więc aparat myślowy może coś wiedzieć, ale rozumienie pojawia się tylko wtedy, kiedy człowiek czuje to i doznaje tego, co jest z tym związane.

Mówiliśmy wcześniej o mechaniczności. Człowiek nie może powiedzieć, że rozumie ideę mechaniczności, jeśli wie o niej tylko rozumem. Musi czuć ją całą swoją masą, całym swoim byciem; wtedy dopiero będzie ją rozumiał.

W sferze działalności praktycznej ludzie bardzo dobrze widzą różnicę pomiędzy samą tylko wiedzą a rozumieniem. Zdają sobie sprawę, że wiedzieć i wiedzieć jak robić, to dwie różne rzeczy, i że sama wiedza nie wystarcza do tego, by wiedzieć jak robić. Ale poza sferą działalności praktycznej ludzie nie pojmują tego, co “rozumienie” oznacza.

Gdy ludzie zdają sobie sprawę, że czegoś nie “rozumieją”, to przeważnie usiłują znaleźć nazwę dla tego, czego nie rozumieją, i kiedy znajdą nazwę to mówią, że “rozumieją”. Ale “znaleźć nazwę” nie znaczy to samo co “rozumieć”. Niestety zazwyczaj ludzie zadowalają się nazwami. Człowiek, który ma ogromny zasób nazw, to znaczy ma ogromny zasób słów, uznawany jest za kogoś, kto bardzo dużo rozumie – oczywiście, jeżeli nie brać pod uwagę sfery działalności praktycznej, gdzie jego niewiedza bardzo szybko wychodzi na jaw.

Jeden z powodów istniejącej w życiu rozbieżności pomiędzy linią wiedzy i linią bycia, to znaczy – innymi słowy – jeden z powodów braku “rozumienia”, który po części stanowi przyczynę, a po części efekt takiej rozbieżności, można odnaleźć w języku, którym posługują się ludzie. Ten język pełen jest błędnych pojęć, błędnych klasyfikacji, błędnych skojarzeń. I najważniejszą rzeczą jest to, że z powodu istotnych cech potocznego myślenia, to znaczy z powodu jego mglistości i nieścisłości, każde słowo znaczy tysiące różnych rzeczy, zależnie od materiału, którym dysponuje mówiący i od zbioru skojarzeń powstających w nim w danym momencie.

Ludzie nie zdają sobie sprawy, do jakiego stopnia ich język jest subiektywny, to znaczy z tego, jak różne rzeczy wypowiada każdy z nich, używając tych samych słów. Nie są świadomi, że każdy mówi własnym językiem, nie rozumiejąc wcale języka innych ludzi lub rozumiejąc go niedokładnie i zupełnie nie zdając sobie przy tym sprawy, że wszyscy mówią do niego w nieznanym mu języku.

Ludzie wierzą, czy też są bardzo mocno przekonani, że mówią tym samym językiem, że nawzajem się rozumieją. W rzeczywistości nie ma żadnych podstaw do takiego przekonania. Język, którym się posługują, jest dostosowany tylko do życia praktycznego.

Ludzie mogą przekazywać sobie nawzajem informacje o charakterze praktycznym, ale gdy tylko przejdą do bardziej złożonej sfery, to natychmiast się gubią i przestają siebie rozumieć, choć sami są tego nieświadomi. Ludzie wyobrażają sobie, że często, może nawet zawsze, nawzajem się rozumieją, a w każdym razie potrafią się rozumieć, gdy próbują czy też chcą tego; wyobrażają sobie, że rozumieją autorów książek, które czytają, i że inni ludzie też ich rozumieją. To także jest jedno ze złudzeń, które ludzie sami dla siebie stwarzają i pośrodku których żyją. W gruncie rzeczy nikt nikogo nie rozumie.

Dwóch ludzi może z głębokim przekonaniem mówić o tej samej rzeczy, ale nazywać ją inaczej, i kłócić się bez końca, nie podejrzewając, że myślą dokładnie to samo. Albo na odwrót, dwóch ludzi może wypowiedzieć te same słowa i wyobrażać sobie, że się ze sobą zgadzają i że się rozumieją, podczas gdy w rzeczywistości mówią o zupełnie różnych rzeczach i w najmniejszym stopniu się nie rozumieją.

Jeślibyśmy wzięli pod uwagę najprostsze słowa, których bez przerwy używamy, i zaczęli analizować nadawane im znaczenie, to od razu zobaczylibyśmy, że w każdym momencie życia każdy człowiek nadaje każdemu słowu specjalne znaczenie, którego inny człowiek nigdy by mu nie nadał ani o nie, nie podejrzewał.

Zajmijmy się słowem “człowiek” i wyobraźmy sobie rozmowę w grupie ludzi, w której często słyszy się słowo “człowiek”. Bez żadnej przesady można powiedzieć, że słowo “człowiek” będzie miało tyle znaczeń, ilu jest ludzi, którzy biorą udział w rozmowie, i że owe znaczenia nie będą miały ze sobą nic wspólnego.

Wypowiadając słowo “człowiek”, każdy mimowolnie będzie odnosił to słowo do takiego punktu widzenia, z którego na ogół jest on przyzwyczajony spoglądać na człowieka lub z którego – z jakiegoś powodu spogląda na niego w danej chwili.

Jakaś osoba może właśnie zajmować się problemem dotyczącym relacji płci. W takim wypadku słowo “człowiek” nie będzie miało dla niej ogólnego znaczenia i, słysząc to słowo, najpierw postawi pytanie: “Kto? Mężczyzna czy kobieta?”.

Ktoś inny może być człowiekiem religijnym i jego pierwszym pytaniem będzie: chrześcijanin czy niechrześcijanin?

Trzecia osoba może być lekarzem, dla którego pojęcie “człowiek” będzie określało “człowieka chorego” lub “człowieka zdrowego”, i to oczywiście z punktu widzenia jego własnej specjalizacji.

Spirytysta będzie myślał o “człowieku” z punktu widzenia jego “ciała astralnego”, “życia po drugiej stronie”, itd. Jeśliby go zapytać, to odpowie, że ludzie dzielą się na media i nie-media.

Naturalista, mówiąc o człowieku, uczyni środkiem ciężkości swoich myśli ideę człowieka jako gatunku zoologicznego, to znaczy, że mówiąc o człowieku, będzie myślał o strukturze jego zębów, jego palców, o
wyglądzie jego twarzy i odległości pomiędzy oczami…

Prawnik będzie widział w “człowieku” jednostkę statystyczną lub osobnika podlegającego prawu, czy też
potencjalnego przestępcę lub ewentualnego klienta.

Moralista, wypowiadając słowo “człowiek”, niezmiennie będzie wprowadzał ideę dobra i zła. I tak dalej,
bez końca.

Ludzie nie zwracają uwagi na wszystkie sprzeczności, nie spostrzegają tego, że nigdy się nie rozumieją; że zawsze mówią o całkiem różnych rzeczach. Jest zupełnie jasne, że dla właściwego poznawania, dla dokładnej wymiany myśli, konieczny jest dokładny język, który pozwalałby na dokładne ustalenie, co
oznacza słowo “człowiek”, język, który uwzględniałby wskazanie na punkt widzenia, z którego patrzy się na dane pojęcie i który określałby środek ciężkości tego pojęcia.

Sama idea jest zupełnie jasna i każda dziedzina nauki usiłuje wypracować i ustalić dla siebie precyzyjny język. Ale nie istnieje język uniwersalny.

Ludzie nieustannie mieszają ze sobą języki należące do różnych nauk i nie potrafią ustalić ich wzajemnej korelacji. W każdej dziedzinie nauki ciągle pojawiają się nowe terminologie, nowe nazewnictwo. Im dalej to się posuwa, tym gorzej rzeczy się mają. Zamiast się zmniejszać, wzajemny brak zrozumienia rozwija się i powiększa, i mamy wszystkie powody, by przypuszczać, że będzie on dalej się powiększał w taki sam sposób. Ludzie zaś coraz mniej będą się nawzajem rozumieli.

Dla dokładnego rozumienia konieczny jest dokładny język. Poznawanie systemów pradawnej wiedzy zaczyna się od poznawania języka, który umożliwia dokładne ustalenie tego, o czym się mówi, z jakiego punktu widzenia się mówi i w związku z czym. Ów nowy język nie zawiera prawie żadnych nowych terminów ani nie stosuje nowego sposobu nazywania, ale opiera konstrukcję mowy na nowej zasadzie, mianowicie na zasadzie względności; znaczy to, że wprowadza on względność do wszystkich pojęć i sprawia, że możliwe jest dokładne określenie “kąta myśli” – ponieważ to właśnie brak tych terminów wyrażających względność cechuje język “potoczny”.

Kiedy człowiek opanuje już ów język, wtedy za jego pomocą można przekazać mu bardzo duży zasób wiedzy i informacji, których nie da się przekazać w języku potocznym, nawet gdyby użyć wszystkich możliwych naukowych i filozoficznych terminów.

Podstawową własnością tego nowego języka jest to, że wszystkie idee koncentrują się w nim wokół jednej idei, to znaczy, że traktuje się je we wzajemnej relacji z punktu widzenia jednej idei. Ową ideą jest idea ewolucji. Oczywiście nie ewolucji w znaczeniu ewolucji mechanicznej, ponieważ taka ewolucja nie istnieje, ale w znaczeniu świadomej i wolicjonalnej ewolucji, jedynej ewolucji jaka jest możliwa.

Wszystko na świecie, od systemów słonecznych do człowieka i od człowieka do atomu, wzrasta albo opada, ewoluuje albo ulega degeneracji, rozwija się albo chyli się ku upadkowi. Ale nic nie ewoluuje mechanicznie. Tylko degeneracja i destrukcja postępuje mechanicznie. To, co nie może świadomie ewoluować, degeneruje się.

Pomoc z zewnątrz jest tu możliwa tylko o tyle, o ile się ją docenia i przyjmuje, choćby na początku działo się to tylko poprzez czucie.

Język, w którym zrozumienie jest możliwe, opiera się na znajomości stosunku badanego obiektu do możliwej dla niego ewolucji, na znajomości jego miejsca na drabinie ewolucyjnej. W tym celu wiele z naszych potocznych idei jest podzielonych ze względu na stopnie tej ewolucji.

Jeszcze raz rozważmy ideę: człowiek.

W języku, o którym mówię, zamiast słowa “człowiek” używa się siedmiu słów, a mianowicie: człowiek nr 1, człowiek nr 2, człowiek nr 3, człowiek nr 4, człowiek nr 5, człowiek nr 6, człowiek nr 7.

Dzięki tym siedmiu ideom, ludzie, mówiąc o człowieku, mogą się nawzajem zrozumieć.

Człowiek nr 7 osiągnął pełny, możliwy dla człowieka rozwój i ma wszystko to, co człowiek może mieć, a więc wolę, świadomość, stałe i niezmienne “Ja”, indywidualność, nieśmiertelność i wiele innych własności, które na skutek ślepoty i niewiedzy sobie przypisujemy.

Tylko gdy do pewnego stopnia zrozumiemy człowieka nr 7 oraz jego własności, będziemy mogli zrozumieć stopniowe fazy, poprzez które możemy się do niego przybliżyć, to znaczy zrozumieć możliwy dla nas proces rozwoju.

Człowiek nr 6 stoi bardzo blisko człowieka nr 7. Od człowieka nr 7 różni się on tylko tym, że niektóre jego własności nie są jeszcze trwałe.

Człowiek nr 5 jest dla nas także nieosiągalnym standardem człowieka, gdyż jest to człowiek, który osiągnął jedność.

Człowiek nr 4 stanowi fazę pośrednią. Będę o nim mówić później.

Ludzie nr 1, 2 i 3 to ludzie, którzy składają się na mechaniczną ludzkość: oni pozostają na tym samym poziomie, na którym się rodzą.

Człowiek nr 1 oznacza człowieka, u którego środek ciężkości życia psychicznego leży w centrum ruchowym. Jest to człowiek ciała fizycznego, człowiek u którego funkcje ruchowe i instynktowe nieustannie przeważają nad funkcjami emocjonalnymi i umysłowymi.

Człowiek nr 2 oznacza człowieka na tym samym poziomie rozwoju, z tym, że u niego środek ciężkości życia psychicznego leży w centrum emocjonalnym, to znaczy, człowieka, u którego funkcje emocjonalne przeważają nad wszystkimi innymi; człowieka uczucia, człowieka emocjonalnego.

Człowiek nr 3 oznacza człowieka na tym samym poziomie rozwoju, ale u niego środek ciężkości życia psychicznego leży w centrum intelektualnym, to jest człowieka, u którego funkcje myślowe zdobywają przewagę nad funkcjami ruchowymi, instynktowymi i emocjonalnymi; człowieka racjonalnego, który do
wszystkiego podchodzi od strony teorii, od mentalnej rozwagi.

Każdy człowiek rodzi się człowiekiem nr 1, 2 albo 3.

Człowiek nr 4 nie rodzi się gotowy. Rodzi się on jako nr 1, 2 lub 3 i staje się nr 4 dopiero w wyniku wysiłków o określonym charakterze. Człowiek nr 4 jest zawsze efektem pracy szkoły. Nie może się on taki urodzić ani przypadkowo rozwinąć; zwykłe wychowanie czy edukacja nie mogą stworzyć człowieka nr 4.

Człowiek nr 4 znajduje się już na innym poziomie niż ludzie nr 1, 2 i 3; ma on stały środek ciężkości, na który składają się jego idee, wartość, jaką nadaje pracy oraz jego związek ze szkołą. Na dodatek, jego centra psychiczne zaczęły się już równoważyć; jedno centrum nie góruje u niego tak nad innymi centrami, jak to się dzieje w wypadku ludzi należących do trzech pierwszych kategorii. On zaczyna siebie znać i zaczyna wiedzieć, dokąd zmierza.

Człowiek nr 5 już się skrystalizował, nie może on ulec zmianie, tak jak ulegają jej ludzie nr 1, 2 i 3. Ale trzeba zwrócić uwagę na to, że człowiek nr 5 może być wynikiem właściwej pracy i może być wynikiem błędnej pracy. Może on stać się numerem 5, przechodząc od numeru 4, ale może też stać się numerem 5, nie będąc wcześniej numerem 4. I w takim wypadku nie może on się dalej rozwijać, nie może zostać numerem 6 i 7. By stać się numerem 6, musi na nowo stopić swoją skrystalizowaną esencję, musi intencjonalnie utracić swoje bycie człowieka nr 5. A to można osiągnąć tylko poprzez okropne cierpienia.

Na szczęście wypadki tak błędnego rozwoju zdarzaj się bardzo rzadko. Podział ludzi na siedem kategorii, czy siedem numerów, wyjaśnia tysiące rzeczy, które inaczej nie mogłyby zostać zrozumiane. Ów podział uzmysławia nam pierwsze zastosowanie pojęcia względności w odniesieniu do człowieka. Rzeczy pozornie identyczne mogą okazać się zupełnie różne, w zależności od rodzaju człowieka, do którego się odnoszą lub przez którego brane są pod uwagę. Zgodnie z tym, wszystkie wewnętrzne i wszystkie zewnętrzne manifestacje człowieka, wszystko to, co należy do człowieka, i wszystko to, co jest przez niego stworzone, dzieli się także na siedem kategorii.

Można zatem teraz powiedzieć, że istnieje wiedza nr 1 oparta na naśladowaniu i na instynktach, wyuczona na pamięć, wepchnięta, wciśnięta w człowieka. Numer jeden – jeśli jest on człowiekiem nr 1 w pełnym tego słowa znaczeniu – uczy się wszystkiego jak papuga albo małpa.

Wiedza człowieka nr 2 jest znajomością tego, co on lubi; czego nie lubi, tego nie zna. Zawsze i we wszystkim szuka czegoś przyjemnego. Albo też, jeśli jest człowiekiem chorym, to przeciwnie, będzie znał tylko to, czego nie lubi, co jest dla niego odpychające i co wywołuje w nim strach, przerażenie i odrazę.

Wiedza człowieka nr 3 opiera się na subiektywnym, logicznym myśleniu, na słowach, na dosłownym rozumieniu. Jest to wiedza książkowych moli, wiedza scholastyków. Ludzie nr 3 policzyli, na przykład, ile razy każda litera arabskiego alfabetu powtarza się w Koranie, i oparli na tym cały system interpretacji Koranu.

Wiedza człowieka nr 4 to zupełnie inny rodzaj wiedzy. Jest to wiedza, która pochodzi od człowieka nr 5, który z kolei otrzymuje ją od człowieka nr 6, który otrzymał ją od człowieka nr 7. Ale, oczywiście, człowiek nr 4 przyswaja z tej wiedzy tylko to, co leży w granicach jego możliwości. Jednak w porównaniu z człowiekiem nr 1, człowiekiem nr 2 i człowiekiem nr 3, człowiek nr 4 zaczyna już uwalniać się w swojej wiedzy od elementów subiektywnych i zaczyna iść ścieżką prowadzącą ku wiedzy obiektywnej.

Wiedza człowieka nr 5 jest wiedzą całą i niepodzielną. Ma on jedno niepodzielne “Ja” i wszelka jego wiedza należy do tego “Ja”. Nie może on mieć jednego “ja”, które wie coś, czego inne “ja” nie wie. To, co on wie, wie jako całym sobą. Jego wiedza jest bliższa wiedzy obiektywnej niż wiedza człowieka nr 4.

Wiedza człowieka nr 6 jest całkowitą dostępną człowiekowi wiedzą.; ale może ją jeszcze utracić.

Wiedza człowieka nr 7 jest jego własną wiedzą, której nie można mu odebrać; jest to obiektywna i całkowicie praktyczna wiedza Całości.

Dokładnie tak samo rzecz się ma z byciem.

Istnieje bycie człowieka nr 1, a więc bycie człowieka żyjącego poprzez swoje instynkty i doznania;

bycie człowieka nr 2, to znaczy bycie człowieka sentymentalnego i emocjonalnego;

bycie człowieka nr 3, to jest bycie człowieka racjonalnego i teoretyka, itd.

Jest zatem całkiem zrozumiałe, dlaczego wiedza nie może odbiegać od bycia. Ludzie nr 1, 2 i 3 z powodu swojego bycia nie mogą mieć wiedzy człowieka nr 4, nr 5 i ludzi wyższych numerów.

Cokolwiek im dasz, i tak będą mogli to sobie wytłumaczyć tylko na swój własny sposób; każdą ideę będą redukowali do poziomu, na którym sami się znajdują.

Ten sam porządek podziału na siedem kategorii należy zastosować do wszystkiego, co dotyczy człowieka.

Istnieje sztuka nr 1, to jest sztuka człowieka nr 1, sztuka naśladowcza i kopiująca, sztuka prymitywna i zmysłowa, taka jak tańce i muzyka dzikich ludzi.

Istnieje też sztuka nr 2, sztuka sentymentalna; sztuka nr 3, sztuka intelektualna i wymyślona; i musi istnieć sztuka nr 4, nr 5, itd.

Analogicznie: istnieje religia człowieka nr 1, to znaczy religia składająca się z obrządków, zewnętrznych form, ofiar i ceremonii o imponującym splendorze i blasku lub też przeciwnie, o ponurym, okrutnym i barbarzyńskim charakterze.

Istnieje religia człowieka nr 2: religia wiary, miłości, adoracji, impulsu, entuzjazmu, która szybko przekształca się w religię prześladowania, ucisku oraz eksterminacji “heretyków” i “pogan”.

Istnieje religia człowieka nr 3: intelektualna, teoretyczna religia dowodów i sporów, która oparta jest na logicznych dedukcjach, rozważaniach i interpretacjach.

Religie nr 1, nr 2 i nr 3, są w rzeczywistości jedynymi, które znamy; wszystkie znane i istniejące na świecie religie i wyznania należy do jednej z tych trzech kategorii.

Czym jest religia człowieka nr 4 czy religia człowieka nr 5, tego nie wiemy i nie możemy wiedzieć dopóty, dopóki pozostaniemy tacy, jacy jesteśmy.

Jeśli zamiast mówić o religii w sensie ogólnym, zajmiemy się konkretnie chrześcijaństwem, to chrześcijaństwo nr 1 będzie wtedy pogaństwem “w przebraniu” chrześcijaństwa.

Chrześcijaństwo nr 2 będzie religią emocjonalną, niekiedy bardzo czystą lecz bezsilną, a innym znów razem naznaczoną rozlewem krwi i okropnościami, które prowadzą do inkwizycji i wojen religijnych.

Chrześcijaństwo nr 3, którego przykładem są różne formy protestantyzmu, opiera się na dialektyce, dowodach, teoriach, itd.

Istnieje też chrześcijaństwo nr 4, o którym ludzie nr 1, nr 2 i nr 3 nie mają żadnego pojęcia.

W rzeczywistości chrześcijaństwo nr 1, 2 i 3 jest po prostu zewnętrznym naśladownictwem.

Tylko człowiek nr 4 próbuje być chrześcijaninem, natomiast człowiek nr 5 naprawdę może nim być. Bo być chrześcijaninem oznacza mieć bycie chrześcijanina, czyli żyć w zgodzie z naukami Chrystusa.

Człowiek nr 1, nr 2 i 3 nie może żyć w zgodzie z naukami Chrystusa, ponieważ z nim wszystko “się zdarza”.

Dzisiaj jest to jedna rzecz, jutro coś całkiem innego. Dzisiaj może on być gotowy oddać komuś ostatnią koszulę, a jutro rozerwać na kawałki tego, który odmawia mu oddania swojej koszuli. Każde przypadkowe wydarzenie oddziałuje na niego. Nie jest on panem samego siebie i jeśli nawet postanowi, że będzie chrześcijaninem, to nie może nim rzeczywiście być.

Naukę, filozofię i wszystkie przejawy życia oraz działalności ludzkiej można dokładnie w ten sam sposób podzielić na siedem kategorii.

Ale język potoczny, którym ludzie się posługują, jest bardzo daleki od jakiegokolwiek podziału tego rodzaju i to właśnie dlatego tak trudno jest ludziom nawzajem się rozumieć.
Analizując różne, subiektywne znaczenia słowa “człowiek”, zobaczyliśmy jak zróżnicowane i sprzeczne, a przede wszystkim, jak ukryte i niedostrzegalne nawet dla samego mówcy są znaczenia i odcienie znaczeń – tworzone przez nawykowe skojarzenia – które można przełożyć na słowa.

Weźmy jakieś inne słowo, na przykład termin “świat”. Każdy człowiek rozumie je na swój własny sposób i każdy człowiek rozumie je zupełnie inaczej. Każdy, kto słyszy albo sam wypowiada słowo “świat”, ma skojarzenia, które są całkowicie obce i niezrozumiałe dla kogoś innego. Każdej “koncepcji świata”, każdej nawykowej formie myślenia towarzyszą pewne określone własne skojarzenia i własne idee.

W człowieku, który ma religijną koncepcję świata, w chrześcijaninie, słowo “świat” wywołuje całą serię skojarzeń religijnych i niezmiennie wiąże się z ideą Boga, z  ideą stworzenia świata czy też końca świata lub z ideą świata “grzesznego”, itd.

Dla wyznawcy filozofii Wedanty świat będzie przede wszystkim złudzeniem – “Mają”.

Teozof będzie myślał o różnych płaszczyznach świata: fizycznej, astralnej, duchowej, itd.

Spirytysta będzie myślał o zaświatach, o świecie ducha.

Fizyk spojrzy na świat z punktu widzenia struktury materii; będzie to świat molekuł lub atomów, czy elektronów.

Dla astronoma świat będzie światem gwiazd i mgławic.

I tak dalej: świat fenomenów i noumenów, świat czwartego i innych wymiarów, świat dobra i świat zła, świat materialny i świat niematerialny, proporcje władzy w różnych narodach świata, pytanie, czy człowiek może na świecie zostać “zbawiony”?, i tak dalej, i tak dalej.

Ludzie mają tysiące różnych koncepcji świata, ale nie mają jednej ogólnej idei, która umożliwiałaby im rozumienie się nawzajem i która od samego początku stworzyłaby możliwość ustalenia punktu widzenia, z jakiego pragną oni spoglądać na świat.

Niemożliwe jest poznawanie systemu wszechświata bez poznawania człowieka.
Jednocześnie niemożliwe jest poznawanie człowieka bez poznawania świata.
Człowiek jest obrazem świata. Został on stworzony przez te same prawa, które stworzyły świat. Znając i rozumiejąc samego siebie, pozna on i zrozumie cały świat, wszystkie prawa, które stwarzają świat i nim rządzą. I jednocześnie, poznając świat i prawa, które rządzą światem, pozna on i zrozumie prawa rządzące nim samym.

W związku z tym pewne prawa jest łatwiej zrozumieć i przyswoić sobie, poznając świat obiektywny, natomiast inne człowiek może pojąć tylko poprzez poznawanie samego siebie.

Poznawanie świata i poznawanie samego siebie muszą zatem iść w parze, nawzajem się wspierając.

Nawiązując do pojęcia “świat”, trzeba od samego początku rozumieć, że istnieje wiele światów i że my sami nie żyjemy w jednym, ale w kilku światach. Nie łatwo jest to pojąć, ponieważ w języku potocznym terminu “świat” używa się zazwyczaj w liczbie pojedynczej. A jeśli używa się liczby mnogiej – “światy” – to tylko po to, by podkreślić mniej więcej to samo znaczenie albo też wyrazić idee różnych światów, istniejących równolegle.

W naszym języku nie ma idei światów zawierających się w sobie. A przecież myśl o tym, że żyjemy w różnych światach, wskazuje dokładnie na światy w sobie zawarte; światy, do których my sami znajdujemy się w różnych relacjach.

Jeśli pragniemy odpowiedzieć na pytanie, czym jest świat czy światy, w których żyjemy, to musimy najpierw zapytać samych siebie, co moglibyśmy nazwać “światem” – w najbardziej intymnej i bezpośredniej relacji do nas samych.

Możemy odpowiedzieć, że często “światem” nazywamy świat ludzi, ludzkość, pośród której żyjemy i której część stanowimy. Ale sama ludzkość jest integralną częścią organicznego życia na Ziemi; zatem właściwe byłoby powiedzenie, że najbliższym nam światem jest życie organiczne na Ziemi, świat roślin, zwierząt i ludzi.
Ale życie organiczne także znajduje się w świecie. Co zatem jest “światem” dla życia organicznego?

Możemy na to odpowiedzieć, że dla życia organicznego “światem” jest nasza planeta Ziemia. Ale Ziemia także znajduje się w świecie. Co zatem jest “światem” dla Ziemi?
Dla Ziemi “światem” jest świat planetarny układu słonecznego, którego część ona stanowi.
Co jest “światem” dla wszystkich planet? Słońce czy też sfera oddziaływania słonecznego, lub system słoneczny, którego część stanowią planety.
Dla Słońca z kolei “świat” jest światem gwiazd lub Drogi Mlecznej, nagromadzeniem dużej liczby systemów słonecznych.
Idąc dalej, z astronomicznego punktu widzenia, możliwe jest założenie, że istnieje wielość światów, które znajdują się w olbrzymich od siebie odległościach, w przestrzeni “wszystkich światów”. Te wszystkie światy, wzięte razem, będą “światem” dla Drogi Mlecznej.

Dalej, przechodząc do wniosków filozoficznych, możemy powiedzieć, że “wszystkie światy” muszą tworzyć jakąś niezrozumiałą i nieznaną nam Całość czy Jedno (tak jak jabłko jest jedno).

Ta Całość, czy Jedno, albo też Wszystko, które można by nazwać “Absolutem” lub “Niezależnym” – ponieważ wszystko w sobie zawierając, od niczego nie jest uzależnione – to “świat” dla “wszystkich światów”. Logicznie, myślenie o takim stanie rzeczy, w którym wszystko stanowi jedną Całość, jest całkiem możliwe. Taka całość z pewnością będzie Absolutem, co oznacza bycie Niezależnym, ponieważ – będąc Wszystkim – jest on nieskończony i niepodzielny.

Absolut, to znaczy stan rzeczy, w którym Wszystko stanowi jedną Całość, jest jakby pierwotnym stanem, z którego poprzez podziały i zróżnicowania powstaje rozmaitość obserwowanych przez nas zjawisk.

Człowiek żyje we wszystkich tych światach, ale na różne sposoby. Oznacza to, że przede wszystkim znajduje się on pod wpływem najbliższego mu świata, którego część stanowi. Bardziej odległe światy bezpośrednio lub przez inne pośrednie światy – także wpływają na człowieka, ale ich działanie zmniejsza się proporcjonalnie do ich oddalenia albo w miarę powiększania się różnicy pomiędzy nimi a człowiekiem. Jak to później zobaczymy, bezpośrednie oddziaływanie Absolutu nie dociera do człowieka. Ale już wpływy kolejnego świata i wpływy świata gwiezdnego są doskonale widoczne w życiu człowieka,
choć z pewnością są one nieznane “nauce”.

Na tym G. zakończył wykład.”

[Podziękowania dla komentatora Krnąbrny1 za nadesłanie tego bardzo interesującego tekstu z nauczania Georgija Iwanowicza  Gurdzijewa, uważanego za jednego z największych mistyków XX wieku.]