Artur Nowak: dni niektórych polskich biskupów są już policzone

© Artur Nowak Artur Nowak

 „Kiedy słucham ofiar, tak naprawdę słyszę swoją historię. Gwałt na dziecku trwa latami. Deformuje wrażliwość, dewastuje zaufanie do ludzi, do siebie samego. Ciężko się z tego wychodzi. Znam wiele historii ofiar, które nigdy sobie z tym nie poradziły, przegrały. Nie ma ich już z nami” – mówi w rozmowie z Onetem prawnik, pisarz i publicysta, jeden z bohaterów filmu braci Sekielskich oraz autor książki „Duchowni o duchownych” Artur Nowak. 

Szymon Piegza, Onet: Co o duchowieństwie mówią inni, byli bądź obecni, duchowni – bohaterowie twojej ostatniej książki?

Artur Nowak: Z rozmów, które przeprowadziłem wynika, że osoby duchowne są bardzo mocno ograniczone przez nasze wyobrażenia o księżach i zakonnikach. Chodzi o destruktywny schemat naszego myślenia. Mamy wobec księży bardzo duże oczekiwania, w niektórych środowiskach są oni niemal sakralizowani.

Z drugiej strony, są ludzie, którzy wręcz nienawidzą księży. Postrzegają ich jako ludzi pazernych i hipokrytów. Ta druga postawa to sposób odreagowywania tej pierwszej. To skomplikowany mechanizm, który powoduje, że duchowni nie mogą pozwolić sobie na normalność. Muszą być za to poprawni, odpowiadać pewnym oczekiwaniom.

Podam przykład: rozmawiałem z jednym księdzem, który wspominał swoją pielgrzymkę. Napisał relację o jakimś hiszpańskim mieście, gdzie było wiele pięknych kobiet, na które nie sposób było nie zwrócić uwagi. W pewnej redakcji wycięli ten fragment z komentarzem, że przecież księdzu nie przystoi pisać o pięknych kobietach. To przykład absurdalnego wyobrażenia, które mamy o księżach – dlaczego księdzu ma się nie podobać kobieta? To znak dla księży, że nie mogą pokazywać, że są normalnymi ludźmi i mają normalne instynkty. Te instynkty przecież działają, skoro żyją w przestrzeni, gdzie seksualność czasem bije po oczach i jakoś trzeba się z nią mierzyć.

Drugą rzeczą, która mnie uderzyła, to absurdalność ślubu posłuszeństwa. Mamy do czynienia ze ślepym i bezmyślnym posłuszeństwem. Może założenie było dobre: chodziło w końcu, by nie doszło do anarchii. Prowadzi to do sytuacji, że władzę nad księdzem sprawuje biskup, zdarza się często satrapa, który niszczy księdza, bo go nie lubi, bo zamiast jego przymiotów duszpasterskich ceni sobie księży, którzy przynoszą większe dochody diecezji i z dnia na dzień zsyła go na biedną parafię, pozostawiając sprawne duszpasterstwa, które stworzył. No i w jego miejsce wchodzi jakiś miałki człowiek, który nabiera tych rysów proboszcza, zapuszcza brzuch, niczym się nie wyróżnia, ale ściąga duże pieniądze. I tacy ludzie robią zawrotną karierę w hierarchii kościelnej.

„W Kościele katolickim diecezją rządzi biskup, a nie jakieś tam prawo. To pan życia i śmierci, procedury mają znaczenie wtórne” – mówi jeden z twoich rozmówców. „Kiedy biskup przemawia, nawet Chrystus musi milczeć” – dodaje. 

Tak to wygląda. Zdarza się, że biskupi otaczają się klakierami, którzy bezmyślnie i bezkrytycznie akceptują fanaberie biskupów. To struktura mająca rysy feudalne i w takich przybytkach nie ma miejsca na szczerość. Myślę, że gdyby przy arcybiskupie Jędraszewskim był ktoś, kto odważyłby się na szczerość, długo nie zagrzałby miejsca. Dobrym przykładem jest były ksiądz Piotr Szeląg z Gdańska, który odszedł, kiedy szefem archidiecezji został abp Sławoj Leszek Głódź. To był koniec tak zwanego Kościoła otwartego w Gdańsku.

„Kościół to maszyna i działa jak maszyna. To, że jego funkcjonowanie nie ma związku z ideą, widzą wszyscy” – uważa były ksiądz Marcin Kuśmierek, z którym rozmawiałeś.

Spotkałem się z wieloma sytuacjami, kiedy ludziom w Kościele łamano kariery, gdzie klerycy lub księża popełniali samobójstwa. Szli w góry i szukali śmierci, mówi o tym były ksiądz Leszek Juszczyszyn. Oni po prostu dochodzili do ściany: dostrzegali, że robią coś, czego nie chcieli robić, że zgubili gdzieś szczerość, życie Ewangelią, stali się trybami jakiegoś kombinatu, który niewiele ma wspólnego z żywą, myślącą wspólnotą. To jest bardzo trudne, to prawdziwy dramat.

„Liczyła się prawda, a ja wiedziałem, że prawda jest inna, że życie części kolegów, życie księży i biskupów, to raczej półprawda, rozdźwięk między tym, co myślisz naprawdę, i tym, co pokazujesz na zewnątrz. Nie chciałem być trybikiem w tej machinie. Uważano, że kleryk, który odchodzi, jest skażony. Przecież zdradził Boga, więc jest kimś gorszym”. – fragment książki “Duchowni o duchownych”

W relacjach między księżmi, a przełożonymi spadają te maski uśmiechniętych pasterzy, które znamy z kolorowych zdjęć. Marcin Wójcik opowiadał mi, że kardynał Macharski był zwykłym cholerykiem, który bez powodu lubił zwyzywać albo rzucić czymś w człowieka. I to mnie zszokowało, bo ja myślałem, że to taki fajny, pogodny dziadek.

Polacy są bardzo dumni, że są religijnym narodem, choć to tylko wyobrażenie. Co prawda, badania pokazują, że praktykowanie niedzielnej mszy jest, jak na Europę, w Polsce na wysokim poziomie, ale na pytanie, jak ważna jest religia w naszym codziennym życiu, młodzież odpowiada, że nie jest ważna. Widzimy to zresztą na co dzień, wystarczy spojrzeć na znajomość Pisma Świętego czy dbałość o jego poznanie.

Skąd to się bierze?

Myślę, że z naszej wielowiekowej religijności, która jest powierzchowna, byle jaka. I to naszych hierarchów zadowala, bo w ciemnym ludzie mało jest takich, którzy będą ich słuchać ze zrozumieniem. Inne zjawisko, które zdemoralizowało naszą religijność, to jej stop z martyrologią narodową. Od czasów reformacji, kiedy religia scaliła się z myślą narodową, katolik zaczął być definiowany jako ktoś, kto jest przeciw czemuś albo komuś, otoczony wrogami. I to jest źródłem naszego nieszczęścia. Na tym etosie jedzie Kaczyński, jechał Dmowski, czyli ludzie, którzy religię postrzegają jako instrument pozyskiwania elektoratu.

W swojej książce stawiasz też pytania o instytucję seminarium. Jak wygląda wychowanie kleryków, jakie panują zasady, czy w ogóle osoba, która ma kilkanaście lat, jest gotowa, by podjąć decyzję o wstąpieniu do seminarium – to tylko niektóre z nich.

Moja mama powtarzała, że pierwsze 40 lat dzieciństwa jest najtrudniejsze, później jest już lepiej. Coś w tym jest. Bo co wie taki podrostek o świecie, o problemach, jakie ma doświadczenie? Dla porównania, u protestantów pastorem zostaje osoba, która ma rodzinę, która się sprawdziła, która zna życie.

Moi rozmówcy zwracali uwagę, że w Polsce mamy do czynienia ze skoszarowaniem kleryków. Ci młodzi ludzie są puszczani na spacery dwójkami, ponieważ im się z założenia nie ufa. Ich przełożeni uważają, że świat zewnętrzny ich zniszczy. No i idą w ten świat jak dzieci we mgłę. Przecież to absurd.

Przy okazji książki miałem bardzo ciekawą rozmowę z księdzem, który wypowiadał się pod imieniem i nazwiskiem. W ostatnim momencie zadzwonił do mnie i powiedział, że musi się wycofać, bo nie chce robić przykrości swojej mamie. To pokazało, jak ten człowiek bardzo mocno nie może być sobą. On już nawet przemógł to, że jego przełożeni będą niezadowoleni, ale jednak mama to za dużo. Tak na marginesie zauważyłem, że wielu przyszłych księży w formacji, to ludzie, którzy wychowali się bez ojca.

Ja mając 19 lat nawet nie zastanawiałem się, czym się będę w życiu zajmował. To się później jeszcze wiele razy zmieniało.

W pewnych etapach dojrzewania zawsze pojawią się momenty desperacji, buntu, odkrywania. Klerykom wmawia się jednak, że nie mogą okazywać wątpliwości, kryzysów, przeżywać ich. Oni mają świecić przykładem. A wątpliwości przeżywa każdy z nas i mamy potrzebę by je pokazywać, by się otwierać na drugiego człowieka nawet, jeśli dochodzi do konfrontacji

Jeśli chodzi o seksualność, to ona jest chyba zwykle odkrywana najintensywniej w wieku 18-30 lat. Jeden z kleryków powiedział mi, że podczas spowiedzi w seminarium masturbacja jest jak najbardziej wybaczana, jeśli jednak kleryk miał inicjację seksualną przed seminarium i się uczciwie z tego wyspowiada, to może nawet zostać z niego wyrzucony. Takiego chłopaka trzyma się przez kilka lat na smyczy, później wysyła na parafię. Gdy przyjdzie do niego do spowiedzi atrakcyjna kobieta, trudno, by miał w sobie na tyle dużo siły, żeby sobie z tym poradzić. Najczęściej relacje księży tworzą się w konfesjonale. Kobieta może się szczerze wyżalić. Kapłanowi to schlebia, że właśnie jego wybrała jako powiernika. No i tak się zaczyna związek.

Moja żona, która jest psychologiem, uważa, że celibat jest dla wybranych i ja się z tym zgadzam. Nie chcę obrażać wszystkich księży, insynuując, że wszyscy mają problem ze swoją seksualnością, ale wydaje mi się, że jest im ciężko. To ewidentnie wpływa na ich osobowość. Muszą jakoś sobie radzić z seksualnością, kompensować jej brak.

“Arcybiskup Głódź jest dziś persona non grata w Gdańsku”

Po lekturze twojej książki można dojść do wniosku, że część duchownych może mieć problem, by się odnaleźć w Kościele.

Moja książka nie pokazuje, że księża są źli, tylko, że cierpią z powodów systemowych i społecznych uwarunkowań. Nie jestem badaczem, ale mam wielu przyjaciół w tym środowisku, z którymi mogłem porozmawiać na ten temat. Uważam, że nie zlikwidujemy patologii, jeśli nasze duchowieństwo się nie zmieni. Ciekawe jest to, że ono chce się zmieniać, ale nie ma do tego warunków.

Dlaczego?

Problemem są biskupi. To często ludzie nieobliczalni, a przy okazji absolutnie niepotrafiący sobie poradzić w dobie Franciszka. Papież chce zerwać z uprzywilejowaniem Kościoła. Chce, żeby Kościół się otwierał, był w dialogu z każdym. Nasi biskupi tego nie przeskoczą. Inna sprawa to formatorzy. Przez dziesiątki lat ojców duchownych na KUL formował agresywny pedofil. Znam jego ofiary. Myślę, że problemem jest też homoseksualizm księży, który Kościół formalnie piętnuje.

To, co jest zakazane, prowadzi jednak do patologii. Mam na myśli szantaże, awansowanie swoich partnerów. Pisał o tym Martel. Wielu polskich biskupów to homoseksualiści, którzy maskują swoje preferencje wściekłym atakiem na mniejszości seksualne. Martel opowiadał w trakcie spotkania autorskiego, że Dziwisz czynił mu zaloty. To ciemna postać u boku Jana Pawła II. Dopóki jest dla nich zaszczytem grzać się w jego świetle, nie będzie przełomu.

Czy to nie jest trochę tak, że sami wywyższyliśmy księży, uczyniliśmy uprzywilejowaną grupą?

Oczywiście, w końcu zdarzały się też przypadki, że rodzice sami oddawali księżom pedofilom swoje dzieci pod opiekę. Dodatkowo, dochodzi do tego całkowity brak nadzoru nad finansami Kościoła. Takie warunki stwarzają okazję do nadużyć. Księża mają wszystko: władzę, autorytet, pieniądze. Opowiadał mi wczoraj dorosły dziś mężczyzna, jak za dzieciaka księża wywozili go wieczorem z kolegami i proponowali, by chłopcy kąpali się nago. Siadali sobie nad brzegiem, jak na jakimś striptizie, chichocząc.

„Niestety w polskim Kościele, bo gdzie indziej już nie, a przynajmniej nie tak głośno, bardzo często słyszymy, że ksiądz jest drugim Chrystusem, nazywa grzechy i je gładzi. Ludzie są tak nauczeni. Dla nich to spotkanie z Bogiem i chcą usłyszeć, czy ich grzech jest duży, czy mały, czego mają się wystrzegać. Nikt nie śmie wejść z księdzem w konfesjonale w dyskusję. To bardzo szkodliwe i bezmyślne” – fragment książki “Duchowni o duchownych”

Pozytywnym zjawiskiem jest to, że widać olbrzymi dysonans w podejściu młodych i starych księży. Ci drudzy żyją w swoim odrealnionym świecie, nie mogąc się kompletnie odnaleźć w rzeczywistości. Młodzi z kolei coraz głośniej mówią o otwarciu się na świat, o walorach bycia blisko z innymi religiami, rozumieją i słuchają Franciszka. Problemem w Polsce jest to, że nie przepracowano Soboru Watykańskiego II.

Wraca pytanie: czy papież Franciszek ma autorytet w polskim Kościele?

Ten autorytet jest, ale często jest związany raczej z pewną poprawnością, bo przecież trudno, żeby którykolwiek ksiądz czy biskup odrzucił osobę papieża. Choć mamy takie przykłady, mam na myśli choćby księdza profesora Stańka, który życzył Franciszkowi śmierci. Mam kontakt z duchownymi, którzy twierdzą, że tę optykę podziela wielu biskupów. Oni nie potrafią mówić językiem Franciszka. Nie wyjdą nigdy z poziomu połajanki i pouczeń. Wystarczy zajrzeć do prawicowych mediów, w których o Franciszku mówi się, że to Jorge Bergoglio. Podważa się więc, że w ogóle jest papieżem.

Papież mówi językiem, który nie spełnia oczekiwań środowisk narodowo-katolickich. Mówi, że nie wolno osądzać gejów, bo takich stworzył ich Bóg, że możesz nie wierzyć w Boga, ale jeśli jesteś dobrym człowiekiem będziesz zbawiony. Takiemu Jędraszewskiemu, Gądeckiemu to się w głowie nie mieści.

A jak odnajduje się w tym wszystkim polskie społeczeństwo?

Widzimy rosnące niezadowolenie społeczne względem hierarchów polskiego Kościoła. Dziś arcybiskup Głódź jest persona non grata w Gdańsku, pojawiają się też protesty przeciwko arcybiskupowi Jędraszewskiemu przez środowisko poznańskiego liceum, do którego chodził, wiceprezydent Poznania zapowiedział, że nie weźmie udziału w mszy, którą ma odprawiać metropolita krakowski. Bunt zawsze był motorem postępu w Kościele, wymuszał zmiany, demaskował hipokryzję. Więc ta świadomość się budzi. To proces nieuchronny.

Jesteśmy społeczeństwem głęboko podzielonym. Wiele osób ciągle nie odnajduje się w realiach społeczeństwa obywatelskiego, kontestuje mniejszości seksualne, struktury europejskie, prawa człowieka, czy szerzej, inność. Ta inność budzi lęk, który zręcznie jest wykorzystywany na potrzeby wojny plemiennej.

Plemiennej?

Z pokolenia na pokolenie taplamy się w błocie. Polacy są podzieleni. Definiuje się ich nawet, jeśli chodzi o przynależność plemienną, przez to, czy ktoś daje na Owsiaka, czy na Caritas. Przy okazji walki z pedofilią i premiery filmu braci Sekielskich pojawiły się opinie, że molestowali tylko księża, którzy byli tajnymi współpracownikami SB. Ja sam byłem molestowany i to, czy molestował mnie esbek, czy nieesbek nie ma dla mnie żadnego znaczenia. To był ksiądz i koniec.

Gdyby biskupi myśleli odpowiedzialnie o Kościele, podaliby się do dyspozycji papieża

O tym, że jako dziecko byłeś molestowany przez księdza, po raz pierwszy powiedziałeś w filmie dokumentalnym „Tylko nie mów nikomu”.

Marka i Tomka Sekielskich poznałem, kiedy działałem przy Fundacji “Nie lękajcie się”. Tomek wytłumaczył mi, jak ma wyglądać film. Zaufałem mu i nie żałuję. Jestem dumny, że miałem w tym swój udział. Bardzo zaprzyjaźniłem się z Markiem. Mamy kontakt na co dzień. Wiem, że on bardzo mocno przeżył ten film.

Tak naprawdę od dłuższego czasu przez swoją działalność prawniczą, pisarską i publicystyczną wypowiadasz się w imieniu ofiar.

Nie mówiłem o tym nigdy wcześniej publicznie. To nie jest tak, że pedofilia to jakaś moja pasja albo hobby. Wiem, że wielu prawników, publicystów zaangażowanych w tę sprawę, ma podobne doświadczenie. Kiedy słucham ofiar, tak naprawdę słyszę swoją historię. Gwałt na dziecku trwa latami. Deformuje wrażliwość, dewastuje zaufanie do ludzi, do siebie samego. Ciężko się z tego wychodzi. Znam wiele historii ofiar, które nigdy sobie z tym nie poradziły, przegrały. Nie ma ich już z nami.

Opowiesz, jak doszło do molestowania?

Moja rodzina była dość blisko Kościoła. Nikomu do głowy nie przyszło, że ksiądz mógłby mi zrobić krzywdę. Miałem może 10, może 11 lat. Ojciec zmarł, jak miałem dwa lata, a ojczym strasznie pił. Schlebiało mi, że ksiądz daje mi uwagę, że jestem dla niego ważny. Jakiś naturalny deficyt uwagi został przez niego zaspokojony. Ten człowiek mnie spowiadał, więc doskonale znał moją sytuację rodzinną.

Wywoził mnie z domu autem… Tam z czasem zaczął się dobierać. To trwało kilka miesięcy, miałem z nim kontakt sam na sam może kilka razy. Wstydziłem się o tym mówić. Po emisji filmu okazało się, że nie byłem jedyną ofiarą księdza Piotra S., że takich chłopców jak ja mogło być kilkudziesięciu. Ja zawiadomiłem już kurię diecezjalną i opisałem swoją historię. Czasem łapię się na tym, że mu współczuję, zastanawiam się, co z nim będzie. To normalne, wiele ofiar ma z tym ciągle problem, że troszczy się bardziej o swojego oprawcę niż o siebie.

Kiedy zdałeś sobie sprawę, że masz z tym problem?

Uświadomiłem sobie to dość późno i dziś wiem, że sam fakt, że w ogóle do tego doszło, to już był wielki sukces. Ojciec Krzysztof Mądel, ofiara duchownego, powiedział, że każde, nawet najgorsze doświadczenie, może nas ubogacać. Terapia, kontakt z innymi pokrzywdzonymi, wiele mi dały i choć bywam tym czasem przytłoczony, ciągle mnie wzbogacają. Myślę, że radzenie sobie z tym problemem będzie ciągle trwało.

Twoja żona uważa, że temat pedofilii w Kościele traktujesz od pewnego czasu niemal nałogowo. Tomaszowi Sekielskiemu powiedziała nawet, że wkurwia ją to, że tak bardzo się w to angażujesz. Nie przesadzasz?

Wszedłem w to bez reszty. To jakaś forma nałogowego regulowania uczuć. Pracuję nad tym. Dużo dała mi terapia. Nauczyłem się obserwować samego siebie, rozumieć swoje lęki i inne emocje, mówić nie. Z Gosią jesteśmy razem 12 lat. Myślę, że uratowała mi życie. To był prawdziwy test, bo byłem w bardzo złym momencie. Nie radziłem sobie.

Przeszliśmy przez to razem, było sporo łez. Dziś potrafimy być ze sobą szczerzy do bólu, przyjmować krytykę. Nie byłbym w tym momencie, w którym jestem teraz, gdyby nie ona. To ważne, że jest obok mnie kobieta, która ciągnie mnie do góry. Nie jestem w stanie się jej odwdzięczyć.

Co to znaczy, że byłeś w bardzo złym momencie?

Wszedłem mocno w narkotyki i alkohol. Byłem w takim momencie, że nie szukałem w używkach pocieszenia, ale były one ucieczką przed normalnością. Na trzeźwo świat bolał. Na dłuższą metę to jednak prowadzi do śmierci.

Powiedziałeś o swoich lękach. W swoim ostatnim poście na Facebooku namawiasz inne ofiary, żeby zgłaszały swoje przypadki, żeby przestały się bać.

„Myśli, których się nie zdradza ciążą nam, zagnieżdżają się, paraliżują nas, nie dopuszczają nowych i w końcu zaczynają gnić. Stają się składem starych, śmierdzących myśli, jeśli ich nie wypowiesz” – napisał E. M. Schmitt w „Oskarze i Pani Róż”y. Wydaje mi się, że wiele osób potrzebuje, by swoje krzywdy w końcu wyrzucić z siebie. Ja czuję ulgę. Bardzo dobrze, że mówimy o tym głośno, ponieważ ci ludzie są niebezpieczni i trzeba jak najszybciej przerwać ten proceder, eliminować ich.

Do tej pory często raczej bywało tak, że sprawę się wyciszało, a takiego księdza po prostu przenoszono do innej parafii.

I Kościół w końcu się do tego przyznaje! Od razu chcę wyjaśnić, że prymas Polski biskup Polak tak naprawdę nic nie może z tym zrobić, ponieważ nad poszczególnymi diecezjami władzę sprawują biskupi. Przecież taki arcybiskup Głódź, o którym wiemy już, że nie kwapi się, żeby działać w sprawie Jankowskiego i Cybuli, ma to, co mówi prymas Polak, gdzieś. Głódź jawnie szykanuje ofiary, jego pierwsze słowa o filmie Sekielskich to wyraz pogardy. Jestem pewien, że wielu kolegów biskupów poklepało go po plecach, że taki z niego „swój chłop”. Na szczęście to jego ostatnie dni. Niech sobie więc jeszcze pobryka

Gdyby biskupi rzeczywiście myśleli odpowiedzialnie o Kościele, poddaliby się do dyspozycji papieża. No, ale oni mają wygodne życie, blichtr, szacunek, ślepy posłuch i trudno im się będzie z tym się pożegnać.

Znam już z praktyki przypadki, kiedy ten zakłamany monolit się kruszy. Ostatnio pewien urzędnik kurialny w trakcie przesłuchania w sprawie pedofilskiej przerzucał się winą z biskupem. Nikt już nie będzie umierał za biskupa, który tuszował pedofilie. Duchowni w kuriach wiedzą, że dni pewnej grupy biskupów są policzone. Dostaję listy od księży, którzy ujawniają nadużycia finansowe hierarchów, prywatę. Włos się czasem jeży na głowie.

Jednak wspomniany biskup Polak po obejrzeniu filmu dokumentalnego o pedofilii w polskim Kościele wydał oświadczenie, w którym zwrócił uwagę, na „ogrom cierpienia ofiar budzi ból i wstyd”. Kardynał Nycz w rozmowie z Onetem przeprosił za „łzy i cierpienie” oraz przyznał, że dziś wystąpiłby w filmie.

Tu „przepraszam” już nie wystarczy. Biskupi, którzy zawiedli, muszą odejść, są zagrożeniem dla dzieci, to ludzie nieodpowiedzialni. Ksiądz profesor Andrzej Kobyliński powtarza od 20 lat, że pedofilia w polskim Kościele zamiatana jest pod dywan od dłuższego czasu. Mówi też o braku realizacji prawa Kościelnego. Biskupi mieli obowiązek zawiadamiać o nadużyciach Watykan. Ciekawe, swoją drogą, kiedy i czy w ogóle kardynał Nycz zawiadomił o sprawie Olejniczaka Watykan. Znał przecież osobiście sprawę, ręczył za niego po zatrzymaniu.

Największą wartością filmu Sekielskiego jest jednak zbudowanie atmosfery dla ofiar. Ten obraz dał im odwagę. Dostajemy mnóstwo świadectw. Myślę, że kilkaset osób w tych dniach zawiadamia o nadużyciach prokuratury, kurie, złoży za chwilę pozwy przeciwko kościelnym osobom prawnym.

Duża w tym zasługa Fundacji „Nie lękajcie się”. W przestrzeni publicznej szerokim echem odbiły się świadectwa krytyka filmowego Tomasza Raczka i dziennikarki Magdy Gacyk. Tego się już nie da powstrzymać.

„Jezus mówi swoim uczniom, aby wypłynęli na głębie. Nie możemy biernie trwać przy brzegu, narzekając na wzburzone morze i wysokie fale. Mamy wypłynąć na otwarte morze, gdyż tylko tam czeka na nas obfity połów. Przestańmy być zalęknioną i bojącą się świata zamkniętą grupą w dobrze urządzonej twierdzy. Naszym zadaniem uzdrawiać i wyzwalać” – fragment książki “Duchowni o duchownych”

Pamiętajmy, że w filmie nie pokazano niczego, o czym Kościół wcześniej nie wiedział.

Wiedział prymas Polak, kardynał Nycz i cała reszta.

• Powstaje pytanie, co Kościół z tym zrobił?

• Co zrobił dla ofiar?

• Czemu nie było ich w kościołach, w parafiach, w których doszło do nadużyć.

• Czemu nie stali przy pokrzywdzonych?

• Czemu milczeli?

Sprawcy dostali nowe parafie, a pokrzywdzeni zostali sami.

Smutną odpowiedzią na te pytania może być sytuacja prezesa Fundacji „Nie lękajcie się”, który od kilku lat czeka na spotkanie z Przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski arcybiskupem Gądeckim.

Arcybiskup Gądecki i biskup Polak powinni być z Markiem Lisińskim w stałym kontakcie. W interesie biskupów jest to, by ofiary mówiły głośno: „wreszcie potraktowano nas poważnie”. Przed czym ci biskupi uciekają? Przed wyrzutami sumienia?

Poczułeś ulgę po premierze filmu?

Jestem pewien, że mimo wielkiej emocjonalnej ceny, którą musieliśmy zapłacić, zrobiliśmy coś ważnego i dobrego dla ofiar, ale też dla naszego społeczeństwa. Cieszę się, że toczy się szeroka dyskusja społeczna.

Powinniśmy rozmawiać o tym problemie w jak najszerszym gronie. Ja też nie zawsze zgadzam się z Tomaszem Terlikowskim, ale bardzo go szanuję za działalność na rzecz Kościoła i na pewno nie można mu odmówić zaangażowania w walkę z pedofilią. Może jakby stanęli obok siebie Terlikowski, ksiądz Boniecki, Tomek Sekielski i prymas Polak i razem zaapelowali do ofiar, by nie bały się mówić, byłaby szansa na stworzenie szerokiego frontu na rzecz ofiar.

Powinna również powstać świecka komisja, która zbada skalę problemu. Duchowni nie potrafili sobie poradzić z problemem pedofilii, czas poprosić o pomoc lekarzy, psychologów. Kościół nie jest instytucją, która ma patent na wszystko. Kwalifikacje teologiczne tu nie wystarczą.

Czego domagają się dziś ofiary księży?

Klerowi trzeba zerwać z głów aureole. Brak kontroli nad finansami, zabieganie o względy Kościoła przez rządzonych, rozpasanie i przywileje zdemoralizowały polskie duchowieństwo.

Jako prawnik obserwuję, że zmienia się również wykładnia prawa. Niedawno w głośnym w naszym środowisku tekście dla „Rzeczpospolitej” dwaj wybitni karniści, profesorowie Maciej Gutowski i Piotr Kardas opisali całą paletę środków karnych, które można wykorzystać przeciwko Kościołowi w sprawach związanych z nadużyciami. Pojawia się również w tym tekście passus, że Kościół może odpowiadać karnie jako podmiot zbiorowy. Jestem przekonany, że to zmiana w naszym Kościele zajdzie szybko. Tej fali nie da się już zatrzymać.

Chcesz podzielić się swoją historią, porozmawiać z autorem? Zapewniam anonimowość: szymon.piegza@redakcjaonet.pl lub poinformuj fundację “Nie lękajcie się”: info@nielekajciesie.org.pl

“Duchowni o duchownych”, Artur Nowak, wyd. Od deski do deski, Warszawa 2019

„Duchowni o duchownych” – sekretne życie duchownych skrywane w cieniu ołtarza. Z czym zmagają się polscy księża i zakonnicy, gdy zostają sam na sam ze sobą? Dylematy moralne, zakłamanie, problemy psychiczne, homoseksualizm, alkoholizm, narkomania, pedofilia, czyli nieświęte życie tych, którzy mają prowadzić wiernych ku świętości. To nie są wymyślone historie, a relacje z pierwszej ręki.

Best of “Tomasz Lis.”. Tomasz Sekielski, Michał Kamiński i Zbigniew Mikołejko gośćmi odcinka

Opublikowano za: https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/duchowni-o-duchownych-artur-nowak-o-swojej-najnowszej-ksiazce-wywiad/0k9lzgt

Drugi fragment rozmowy Artura Nowaka z Robertem Samborskim, byłym diakonem:

AN: Seminarium uczy kłamstwa?

RS. Tak. Seminarium to chyba najgorszy czas w życiu kapłanów. Tak mówią księża, którzy jakoś to przeszli. To jest totalne zastraszenie. Pamiętam, że już na początku, jak zjawiliśmy się całym rocznikiem na sali wykładowej, oznajmili nam, że może mamy jakąś wizję swojego powołania, ale mamy o tym zapomnieć. Bo nawet jeśli nam się wydaje, że sam Pan Bóg nas powołał, to o tym, czy powołanie jest prawdziwe, zdecydują przełożeni. Zapadło mi w pamięci kilka cytatów z wykładów. Jeden z nich jest taki:

„Kiedy biskup przemawia, nawet Chrystus musi milczeć”.

Artur Nowak

Kilka spraw. Jestem szczęśliwy, że tyle osób widziało film. Pomijając jakiś margines marginesów – odbiór jest bardzo dobry. Coś w narodzie ruszyło. Bałem się, trochę wstydziłem ale okazuje się, że są w nas pokłady wrażliwości a więc jakieś prawdziwe bogactwo. Dostałem dużo wiadomości, Małgorzata Szewczyk-Nowak też. Wielu pokrzywdzonych pisze o swoich “doświadczeniach”. Proszę Was zgłaszajcie to do prokuratur albo do kurii. Mnie namówił Zbigniew Nosowski żebym swoją sprawę zgłosił i tak zrobiłem. Spotkałem się na mieście z delegatem, zjedliśmy pizze i już wiem, po zawiadomieniu prokuratury przez Kościół, że ksiądz Piotr S ma na sumieniu wielu chłopców. Jedna ze spraw była zgłoszona przed moją. Czasem piszecie, że nie ma świadków. To normalne. Sprawcy są wyrafinowani ale to nie oznacza, że mają być bezkarni. Pamiętajcie, że są zagrożeniem. Milcząc stwarzamy im warunki, żeby robili to samo. Mogę pomóc Wam napisać zawiadomienie. Można wymyślić różne rzeczy ale takich historii nikt nie wymyśla. Jeszcze jedno, trudno się powstrzymać, ale to trzeba jasno powiedzieć. Panowie biskupi. Nie stanęliście na wysokości zadania. Prowadzicie Kościół w Polsce nad przepaść.Bierzecie odpowiedzialność za katastrofę. Wybraliście sobie Gądeckiego i Jędraszewskiego na szefów KEP. Wiedzieliście co robicie. Żaden z Was nie miał odwagi powiedzieć veto, takiej płynącej z serca. Milczeliście kiedy wasi wybrańcy mieszali kościelną pedofilię z faszyzmem,kiedy Michalik obwiniał ofiary za nadużycia kolegów po fachu, Dydycz atakował media za pisaniu o pedofilię. Milczycie, kiedy człowiek o ksywie ” flaszka” profanuje Wasz kościół. Wybraliście katów dzieci, jednogłośnie. Ja wiem, że życie biskupa jest wygodne i daje dużo władzy. Może warto zrobić coś, żeby ludzie Was zapamiętali. Coś nie dla siebie. “Warto być przyzwoitym”.