POWOJENNE ODSZKODOWANIA POLSKI DLA ZACHODU

dr Ryszard Ślązak

W poprzedniej części pierwszej omówiliśmy kwestię odszkodowań po nacjonalizacyjnych za znacjonalizowany majątek obywateli i instytucji amerykańskich jaki ocalał i pozostał w Polsce po zakończeniu II wojny światowej. Mimo krytycznej oceny niektórych odcinków polsko – amerykańskiej współpracy zagranicznej, w dłuższym okresie od odzyskania niepodległości w 1918 roku, to Stany Zjednoczone nie były tak gorliwe w żądaniu tych odszkodowań jak niektóre kraje zachodnioeuropejskie, np. Francja czy Wielka Brytania. Te dwa państwa europejskie miały przed i w czasie II wojny światowej ścisłe sojusznicze stosunki z Polską, a mimo to zaraz po zakończeniu wojny upomniały się na dyktowanych przez siebie warunkach często o zawyżonej wartości ocalałe z pożogi wojennej mienie ich obywateli i instytucji, jakie przed wojną działały w Polsce i na Ziemiach Odzyskanych wyniku wojny, Ameryka zawarła z Polską umowę odszkodowawczą dopiero w roku 1960, podczas gdy Francja i Wielka Brytania upomniały się o odszkodowanie za ich resztkowy ocalały z wojny i znacjonalizowany zaraz po wojnie majątek, już w roku 1946 i 1947. Te dwanaście państw, z którymi zostały zawarte umowy odszkodowawcze zgłosiły roszczenia do około 15 000 uznanych pozycji roszczeniowych, głownie majątkowych. Te pozycje majątkowe stały się przedmiotem tych wszystkich umów odszkodowawczych.

Zawierane zaraz po zakończeniu wojny umowy odszkodowawcze z Francją czy z Wielką Brytania miały przede wszystkim charakter polityczny. Nowe polskie krajowe władze komunistyczne dążyły za wszelką cenę do nawiązania stosunków dyplomatycznych z krajami Europy Zachodniej, głównie z tymi w których przebywała wojenna i powojenna emigracja polska i placówki władz emigracyjnych. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych przez władze warszawskie z tymi krajami było priorytetem strony polskiej, aby odsunąć władze emigracyjne i emigrację od wpływów i kontaktów z władzami państwowymi kraju czasowego czy stałego pobytu emigracji polskiej. W pierwszej kolejności dotyczyło to rządowej i wojskowej emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii a także w Francji. Z tych względów z Polski wyszła propozycja rozliczenia się z Wielką Brytania z przed i wojennych zobowiązań Polski wobec Wielkiej Brytanii i z zobowiązań nacjonalizacyjnych. Rozwiązanie kwestii wszelkich zobowiązań finansowych wobec Wielkiej Brytanii dawało swobodę władzom polskim do pełnego i niemal bezwarunkowego uznania dyplomatycznego na arenie międzynarodowej, głównie europejskiej.

Socjalistyczna powojenna Polska nie ukrywała swojej wdzięczności za poparcie i powojenne uznanie wschodniej lądowej granicy Rzeczypospolitej na tzw.linii Curzona, przez którą straciliśmy 278 tys. km kwadratowych wschodniego obszaru przedwojennej Polski, a miliony Polaków znalazło się w niewolniczej i obozowej paro dekadowej w nieludzkich warunkach niewoli jeżeli w ogóle ją przeżyli.

a/ Francja

Francja była pierwszym krajem który zgłosił swoje roszczenia majątkowe po komunistycznej ustawie nacjonalizacyjnej z dnia 3 stycznia 1946 roku. W czerwcu 1946 roku krajowy Rząd Polski potwierdził wobec Francji wolę spłaty odszkodowania za znacjonalizowane bądź przejęte przez Państwo własności francuskie. Kwestią jakby sporną była odszkodowanie wobec tych Polaków, którzy już w 1946 roku posiadali obywatelstwo francuskie bądź prawo stałego pobytu we Francji i oczekiwali na francuskie obywatelstwo. Rząd warszawski w tej kwestii był oporny i usiłował te grupę rodaków wyłączyć z płatności odszkodowania, lawirując interpretacjami, że posiadają rodziny w kraju. Chętny był bezwarunkowo zapłacić odszkodowanie wszelkiego rodzaju mniejszościom narodowym, z wyjątkiem Niemców. Z Francją, jako pierwszym krajem podpisano protokół uzgodnień w 1946 roku, a następnie w dniu 19 marca 1948 roku układ dotyczący udzielenia przez Polskę odszkodowania dla francuskich interesów dotkniętych przez polską ustawę nacjonalizacyjną z dnia 3 stycznia 1946 roku.

Odszkodowanie obejmowało ocalały i pozostały po wojnie majątek francuskich podmiotów gospodarczych działających w Polsce przed wybuchem II wojny światowej oraz francuskich osób fizycznych. Strona polska zgodziła się na globalne odszkodowanie za znacjonalizowany majątek francuski, który znalazł się w powojennych granicach Polski. Strona francuska zadbała, aby odszkodowanie było możliwie pełne za mienie francusko[- polskiego Towarzystwa International Ship Bulding Company de Gdańsk, za francuski udział w tym towarzystwie, za Towarzystwo Skarboterm za unieważnienie jego koncesji oraz za Zakłady Hohenlohe S.A. ,za francuskie w nim udziały i inne jego francuskie uprawnienia.

Z umowy wyłączono odszkodowanie za udziały mniejszościowe obywateli polskich we francuskich towarzystwach, jakie po wojnie ocalały i zostały objęte przedmiotem tego odszkodowania wobec Francji. Polskie władze ludowe oświadczały, że żadne odszkodowanie za nacjonalizacje obywatelom polskim zarówno tym w kraju jak i tym z emigracji nie będzie wypłacane, gdyż nowy socjalistyczny system społeczno- ekonomiczny nie przewiduje odszkodowania za system burżuazyjny przedwojennej Polski.

Rząd francuski działający w imieniu francuskich osób fizycznych i prawnych zobowiązał się według sobie znanych zasad i kryteriów wypłacić obywatelom i firmom francuskich kwotowe odszkodowanie za znacjonalizowany majątek francuski w Polsce, to jest za majątek osób fizycznych narodowości francuskiej, francuskich towarzystw, towarzystw pod kontrolą francuska o raz francuskich osób fizycznych i prawnych mających nawet mniejszość udziałów we wszystkich innych towarzystwach lub będących pod ich kontrola. Z umowy wyłączono odszkodowania za udziały mniejszościowe obywateli polskich we francuskich towarzystwach które po wojnie ocalały i zostały objęte przedmiotem tego odszkodowania wobec Francji. Polskie władze oświadczały, że żadne odszkodowania za nacjonalizację polskim obywatelom zarówno ty m w kraju jak i na emigracji nie będą wypłacane, gdyż nowy społeczno-ekonomiczny system, który teraz w Polsce występuje nie przewiduje odszkodowań za system burżuazyjny przedwojennej Polski.

Francja zajęła handlowe nie finansowe stanowisko w żądaniu wypłaty odszkodowania Zrezygnowała z płatności gotówkowej/walutowej na rzecz płatności towarowej. Przyjęto zapłatę ryczałtową wyrażoną ilością tonową 3 800 000 ton węgla kamiennego, wysoko płomiennego, wysoko kalorycznego, który znajdował się głównie w rejonie Sudetów. Określono nawet jego strukturę ilościową i rozmiary, że 72 procent tego kontyngentu będzie stanowić węgiel wysoko kaloryczny o grudach powyżej 30 milimetrów oraz 28 proc drobnego o grudach od 10 do 30 milimetrów, a odbiór i transport miał następować głównie przez francuska flotę handlową, a Polska ponosiła koszty tego transportu. Na finansowanie tego transportu strona polska uzyskała od strony francuskiej kredyt, który był przedmiotem odrębnej umowy finansowej. Strona francuska rozłożyła ten ryczałtowy kontyngent na dłuższe lata dostaw dla zabezpieczenia swoich potrzeb importowych rozdzielając ten kontyngent ilościowy na dwie partie jako odrębności czasowe, na 2 mln ton i dłuższe okresy dostaw z roczną ilością dostaw w latach 1951-65.

Pozostała część kontyngentu odszkodowawczego 1,8 mln ton odłożono do uzgodnienia w przyszłym okresie czasu. Francja dała Polsce czas na odbudowę kopalń i rozbudowę polskiego wydobycia oraz zabezpieczenia sobie własnych zdolności transportowych. Zarówno Polska jak i Francja odbudowywały swoje morskie zdolności transportowe, budowały floty handlowe, choć Polska z bardzo niskiego poziomu, bo odzyskane Wybrzeże Bałtyku praktycznie nie miało czynnych portów i stoczni, dodatkowo ogołoconych z co bardziej wartościowego sprzętu i urządzeń przez wojska Sowieckie, nie mówiąc o statkach handlowych czy nawet rybackich.

W umowie nie określono ceny węgla kamiennego, po której miała następować i następowała spłata zobowiązania odszkodowawczego, ponieważ obie strony uzgodniły, że strona francuska będzie też dostarczać Polsce dobra inwestycyjne również dla przemysłu wydobywczego. Ceny węgla strona polska nie mogła w umowie określić, ponieważ Polska miała umowę na dostawę dużej ilości węgla kamiennego i koksującego do Związku Sowieckiego, którego cena była tajna i do dziś nie jest powszechnie opinii publicznej znana. Z tej racji nie można było przyjąć jego ceny i w tej umowie, choć Francja po roku 1956 oświadczała, że cena węgla kamiennego dostarczana przez Polskę Związkowi Sowieckiemu jest zaniżona. Z tych względów w tych umowach nie określano ceny towarów którymi spłacano te zobowiązania, pozostawały jedynie w uzgodnieniach poza protokółami

We wrześniu 1952 roku w Paryżu zawarto już drugi układ pomiędzy Polską a Francją, który był już bardziej precyzyjny od pierwszego i w zasadzie ten układ stabilizował rozwój polsko-francuskich stosunków gospodarczych i handlowych. Na podstawie tego układu zaczęły się rozwijać stosunki handlowe, które szybko przybrały rangę misji handlowych a potem biur handlowych. W tym to dopiero układzie strona francuska szacowała i określiła swoje łączne roszczenie odszkodowawcze wraz z należnością z pożyczek międzypaństwowych zawartych przez Polskę przed 1 września 1939 roku i w czasie wojny, na łączną kwotę 4.200 mln franków francuskich. Zobowiązanie polskie z uprzednich umów pożyczkowych wynosiły 1 008 mln franków francuskich. Ponadto Polska miała wobec Francji zobowiązanie z tytułu emitowanych przed wojną obligacji skarbowych plasowanych na rynku francuskim, a przeznaczonych na dozbrojenie armii polskiej. Obligacje te miały charakter gwarancji państwowych.

W konsekwencji tych długotrwałych rozmów strona francuska określiła roszczenia z tytułu polskiej nacjonalizacji majątkowej na 588 mln franków francuskich. Ostatecznie kwotę odszkodowania majątkowego przyjęto w kwocie 65 mln dolarów amerykańskich. Przy sposobności umorzono też Polsce, pod presją emigracji, zalegle i bieżące odsetki od tych starych zobowiązań, przyjmując, że cała ta kwota 4.800 mln franków będzie spłacona dostawami węgla do Francji..

Rząd Francuski zobowiązał się i przedłożył do układu wykaz 1 000 pozycji roszczeniowych zarówno francuskich osób fizycznych jak i prawnych, które zostały objęte polska ustawą nacjonalizacyjną z dnia 3 stycznia 1946 roku i wziął na siebie ciężar wypłaty tych odszkodowań tym wierzycielom. Strona francuska nie wyraziła zgody na objecie układem dawnych po rozbiorowych regulacji pozostałości roszczeń zaborczych z okresu zaborów i obszaru Austrii czy Węgier, których Polska nie uznawała w okresie międzywojennym. Tym samym roszczenia te już nigdy nie zostały w jakimkolwiek stopniu poparte przez Francję, przestały od tego momentu istnieć. Był to jakby rewanż Francji za to, że po traktacie wersalskim Polska przyjęła i zobowiązała się uznać francuskie interesy ekonomiczne z tej części obszaru Rosji carskiej, które weszły w skład odrodzonej Rzeczypospolitej. Innym przykładem uznania przez Polskę zobowiązań z przed powstania Państwa Polskiego w dniu 11 listopada 1918 roku było uznanie zobowiązań wobec stanów Zjednoczonych z roku 1916 i 1917 za wyposażenie organizowanej na terenie Stanów Zjednoczonych, a potem na terenie Kanady polskiej armii gen Józefa Hallera, która później brała udział w wojnie o wyzwolenie Polski z wiekowej niewoli. Sprawę tę Ameryka w różnym okresie różnie wykorzystywała przeciw Polsce ale nasze konsekwentne stanowisko było uczciwe, że skoro USA zaraz po zakończeniu pierwszej wojny światowej prawie wszystkim krajom europejskim w podobnej sytuacji umorzyły tego rodzaju ich zobowiązania to powinny też umorzyć i Polsce, skoro w armii amerykańskiej służyło procentowo najwięcej Polaków. To zobowiązanie było czynne niemal do początku lat 1990-tych kiedy to ostatecznie zostało rozwiązane. A trzeba pamiętać, że zarówno w latach przed wybuchem II wojny światowej jak i jeszcze w latach 1970-tych poprzez amerykańską ustawę Johnson Act z 1935 roku zadłużenie to za armię Hallera było wykorzystywane do blokowania Polsce uzyskiwania kredytów na rynku amerykańskim. Jak z powyższego wynika każdy kraj dobrze pilnuje swoich interesów finansowych niezależnie kto rządzi i z tego należy wysnuć wniosek o większą dbałość o interes narodowy również w naszym przypadku i pozbycie się łatwowiernej naiwności w stosunkach międzynarodowych.

Układ polsko-francuski został następnie uzupełniony nowym protokołem uzgodnień o przesuniecie terminu dostaw 2.056 tys. ton węgla z terminem do końca 1966 roku. Uzupełnieniem tym Francja zobowiązała się do dokonywania zakupu w Polsce znacznych ilości towarów. Przewidziano w nim już określenie wartości dostarczanego do Francji węgla w dolarach, a także zobowiązanie się Francji do przedłożenia wszystkich wymaganych dokumentów do poszczególnych pozycji roszczeniowych do odszkodowania, aby ich całość została prawnie przeniesiona w Polsce na Skarb Państwa. Należy pamiętać, że od zakończenia wojny do roku 1954 Polska posiadała jak przed wojną Ministerstwo Skarbu odrębne od Ministerstwa Finansów i to Ministerstwa Skarbu inwentaryzowało majątek znacjonalizowany oraz majątek w rejonach ziem odzyskanych z wiekowej germańskiej niewoli i szacowało też zniszczenia i rabunek wojenny Niemiec a potem prezentowało wartość strat wojennych spowodowanych przez Niemców do reparacji i odszkodowań wojennych. Szacunek majątkowych strat oraz inwentaryzacja majątku ocalałego następowała z pewnym wyjątkiem, nie można było inwentaryzować tego co z ziem odzyskanych zrabowała znów armia Sowiecka, który to majątek i dobra Sowieci określali jako zdobycz wojenną i to też poważnie zubożało zniszczoną i wyczerpaną wojną Polskę.

Po roku 1956 strona francuska zmieniła stanowisko i była już bardziej otwarta na współpracę równorzędną z Polską, i w trybie roboczym uzgadniano wiele nierównych dotychczas rozbieżności i usprawniono dotychczasowe rozliczenia do dokonywania których obie strony w terminie przedkładały wymaganą dokumentacje rozliczeniową. W konsekwencji tych roboczych usprawnień mimo zmiany międzynarodowego systemu walutowego objęte umową odszkodowawczą zobowiązanie Polski wobec Francji zostało w pełni i w terminie spłacone, choć nadal występują przypadki oszustw i prób ponownego uzyskania indywidualnego z danej pozycji zgłoszonego uprzednio roszczenia odszkodowania lub zwrotu tego majątku w naturze o zupełnie innej strukturze nakładowej okresu powojennego. Dlatego też aby tym oszustwom położyć kres raz jeszcze należy wszystkie te pozycje roszczenia zgłoszone po wojnie sprawdzić w inwentaryzacji majątku Skarbu Państwa, a oszustów pociągnąć do właściwej odpowiedzialności w Polsce i we Francji.

b/ Wielka Brytania

Po dwuletnim okresie w pierwszych powojennych latach rozmów polsko–brytyjskich Rząd Polski podpisał z Rządem Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii w dniu 30 października 1947 roku protokół w sprawie odszkodowań za brytyjskie interesy ekonomiczne dotknięte polską ustawą nacjonalizacyjną z dnia 3 stycznia 1946 roku. Protokołem tym objęto brytyjskich właścicieli mienia ocalałego po wojnie i w granicach powojennej Polski oraz za interesy brytyjskich udziałowców posiadających je bezpośrednio lub pośrednio poprzez spółki pomocnicze, określanych wspólnym tytułem’ ‘właścicieli i udziałowców brytyjskich’. Następnym porozumieniem, umową handlowa i finansowa z dnia 14 stycznia 1949 roku doprecyzowano uzgodnienia z pierwotnego protokołu i uzgodniono ogólne warunki płatności i rozliczeń z przeszłych umów międzypaństwowych i przejścia do bieżącej współpracy. Pierwotny protokół i umowa ze stycznia 1949 roku były podstawą do zawarcia już właściwego pełnego o nowej treści układu z Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, który to układ zawarto 11 listopada 1954 roku. Układ ten stosunkowo szeroko został przez stronę brytyjską rozbudowany. Nowe socjalistyczne władze polskie usilnie naciskał na stronę brytyjską, o czy świadczą liczne ponaglenia do polskiej służby dyplomatycznej w Londynie na zawarcie takiego układu.. Strona polska poprzez tego rodzaju porozumienie z Wielką Brytania dążyła do przejęcia wszystkiego co było możliwe po rządzie emigracyjnym, a w tym część złota skarbowego przedwojennego Banku Polskiego, które tylko w niewielkiej ilości dotarło do dyspozycji rządu na emigracji po 17 i 28 września 1939 roku, kiedy to obie okupacyjne armie zamknęły całkowicie obszar Państwa Polskiego.

Strona polska w trakcie tych wszystkich rozmów zabiegała w tak zwanej powojennej Komisji Trójstronnej /Stany Zjednoczone, .Wielka Brytania i Francja/ o zwrot do właścicieli 143 ton złota monetarnego zrabowanego przez Niemcy krajom Europy Centralnej i Południowej a znalezionego przez aliantów na terenie zbrodniczej rzeszy niemieckiej. Polska swoją zrabowaną z terenu całej Polski część złota szacowała na 5 i pół tony. Złoto to pochodziło z różnych miast Polski z rabunku polskich instytucji, nawet kościołów oraz z rabunku osób fizycznych podbitej Polski. Rokowania Polski z Komisją Trójstronna w kwestii zwrotu tego złota trwały z mizernym skutkiem do połowy lat sześćdziesiątych. Zimna wojna hamowała rozwiązanie tej kwestii. Na Zachodzie panowała opinia, że zwrócone Polsce złoto zostanie natychmiast i to pod różnymi pozorami przejęte przez Sowietów i sprawa ostatecznie jakby pozostała nie rozwiązana, przynajmniej opinia publiczna nie była o tym dotychczas informowana.

Zawarta ze Stanami Zjednoczonymi umowa odszkodowawcza miała sprzyjać rozwiązaniu kwestii zwrotu tego zrabowanego Polsce złota. Pomoc amerykańska jaka nastąpiła dla Polski po wydarzeniach roku 1957 wskazywała, że obaj sojusznicy wojenni Polski Stany Zjednoczone i Wielka Brytania zajmą teraz życzliwe stanowisko i wreszcie zwrócą Polsce to narodowe złoto. Szczególne opory dziwnym zbiegiem okoliczności w kwestii jego zwrotu stawiała Wielka Brytania i jej stanowisko z lat siedemdziesiątych też nie jest nawet specjalistom znane. Z tego względu polska opinia publiczna nadal nie wie czy złoto to zostało ostatecznie Polsce zwrócone, kiedy i w jakiej wysokości. Nadszedł czas by wreszcie tę kwestię, będąc z tymi państwami w sojuszu członkowskim w Unii Europejskiej rozwiązać ostatecznie i na zawsze..

Zawarcie tego typu umowy odszkodowawczej z wojennym sojusznikiem Polski z Wielką Brytanią w szczególności miało dla Rządu warszawskiego ogromne znaczenie, otwierało mu drogę do stosunków z całą Brytyjską Wspólnotą Narodów, a o to władze komunistyczne usilnie zabiegały od momentu zainstalowania się w Polsce. Trzeba przyznać, że cel ten został osiągnięty choć ogromnym ekonomicznym obciążeniem społeczeństwa, spadkiem powojennej stopy życiowej, wzrostem terroru i liczebnością więźniów politycznych przymusowo zatrudnianych przy wydobywaniu węgla wysyłanego do Związku Sowieckiego w ramach tak zwanych cichych reparacji wojennych za tereny wyzwolone z niemieckiej niewoli i na spłaty odszkodowań dla Zachodu przy pominięciu własnego rolnika czy mieszkańca osad i małych miasteczek. Dla tej części własnego społeczeństwa węgla zabrakło, rolnik nie mógł kupić węgla, musiał ogrzewać gospodarstwo i dom z rodziną chrustem leśnym, jako karą za opór kolektywizacyjny i zaliczenie go do zwalczanej grupy aspołecznych i antypaństwowych kułaków.

Spłata tych zobowiązań była uważana za końcowy etap pełnej narodowej nacjonalizacji z eliminacji cudzoziemszczyzny. A to oznaczało, że polska gospodarka została zewnętrznie zamknięta, a struktura własności, choć w części dwu rodzajowa, socjalistyczna własność wytwórcza i usługowa oraz w części indywidualna własność chłopska na obszarach przedwojennej Polski pozostawała w oporze do doktryny socjalistycznej aż do początku lat 1990-tych. Indywidualna własność chłopska /wówczas klasą było chłopstwo/ nie obejmowała według ówczesnej doktryny obozu socjalistycznego polskich Ziem Odzyskanych. Na ziemiach tych tylko państwo mogło być właścicielem, a rolnicy czy inni tylko w tytule stworzonej dla tego celu formuły prawnej wieczystego użytkowania. A to oznaczało w latach 1950-tych czy nawet 1960-tych, że użytkownik ten może być w zależności od decyzji władz pozbawiony prawa wieczystego użytkowania. Kwestia nadawania prawa własności obywatelom na Ziemiach Odzyskanych początkowo była hamowana przez narzuconą Polsce doktrynę sowieckiego socjalizmu, a potem brakiem powojennego traktatu pokojowego z Republiką Federalną Niemiec i ostatecznym uznaniem powojennych granic Rzeczypospolitej przez ten kraj. Postępowanie polskich powojennych i krajowych władz powinno być akurat odwrotne. Zaraz po wojnie na opuszczonych przez uciekinierów Hitlera terenach pozostała tam dotychczasowa ludność Polska i ludność napływowa przesiedlana z utraconych terenów Wschodnich Rzeczypospolitej powinna od razu i natychmiast otrzymywać prawo własności dla właściwego i własnościowego ich zagospodarowywania i szybkiej integracji z całym obszarem zniszczonego wojną Państwa. Doktryna kułaka w różnej modyfikowanej formie wciąż jakby funkcjonowała. Z drugiej strony własność państwowa dawała władzom swobodę inwestycyjną, mogły podejmować decyzje o lokowaniu inwestycji według uznania bez konieczności wykupywania gruntów od właścicieli. To też powstrzymywało proces uwłaszczania własnością i to już w całym kraju. W tych warunkach cena ziemi jakby praktycznie nie istniała, bo nawet w stosunku do rolników indywidualnych stosowano państwową zasadę pierwokupu indywidualnych gruntów poprzez gminy i ujmowano te nabywane urzędowo, właściwie z przymusu grunty na stworzony Państwowy Fundusz Ziemi.

Dopiero na początku lat 1990 – tych i przed perspektywą późniejszego przystąpienia Polski do struktur integracyjnych Europy Zachodniej, kwestię własności na ziemiach odzyskanych podjęto do ostatecznego rozwiązania. Z powyższego wynika jak szeroki zakres oddziaływania na zewnętrzne i wewnętrzne stosunki gospodarcze, a nawet stosunki zagraniczne miały te pośpiesznie zawierane po wojnie umowy odszkodowawcze zwane indemnizacyjnymi, które ostatecznie zostały spłacone znów w krytycznym okresie dla Polski bo w wewnętrznym stanie wojennym lat 1980- tych.

Wartość odszkodowania wypłaconego Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, po korektach, została przyjęta w kwocie 5.465 tys. funtów szterlingów i obejmowała 530 zgłoszonych pozycji roszczeniowych. Z zasady roszczenia te nie obejmowały polskiej emigracji – Polaków z okresu sprzed wybuchu wojny, okresu wojny czy okresu zaraz powojennego, w którym pewna liczba więźniów czy robotników przymusowych wywiezionych do Rzeszy nie powróciła do kraju a udała się na emigrację, w pierwszej kolejności poprzez brytyjską strefę okupacyjną do Wielkiej Brytanii.

W ostatnim okresie czasu szczególnie po słynnej antypolskiej rezolucji Kongresu Stanów Zjednoczonych z roku 2008, podjęto w trybie przyspieszonym proces weryfikacji – sprawdzania stanu pozycji odszkodowawczych przypisanych do każdej umowy odszkodowawczej z danymi z ogólnej liczby 12 krajów z którymi zawarto takie umowy odszkodowawcze. Pozwoli to raz na zawsze wyeliminować pojawiające się w ostatnich 10 latach przypadki oszustwa, a więc ponownego występowania o zwrot danej pozycji majątkowej objętej międzypaństwową umową odszkodowawczą mimo, iż zgłaszający roszczenie wiedział, że za pozycję tę pobrano odszkodowanie. Tylko w latach 2006-8 było aż 5 takich przypadków, które zakończyły się wstydliwym dla zgłaszającego roszczenie oddaleniem powództwa i poniesieniem kosztów procesowych. Pełne i ostateczne sprawdzenie tego stanu własności państwowej ukróci żądzę wszelkiej maści spekulantów zagranicznych żądnych łatwego zarobku na Polsce i wykaz tych oszustów powinien być podany do wiadomości publicznej i wiadomości rządu kraju, który im wypłacił odszkodowanie, bo obydwa rządy zostały wprowadzone jednocześnie w błąd. Rząd kraju wypłaty odszkodowania danemu ich obywatelowi i rząd polski, który nie był bezpośrednio czy pośrednio informowany, że takie roszczenie pod innym pozorem zostało miejscowo – w miejscu czy rejonie położenia nieruchomości zgłoszone. W ten proces rzetelnego i wszechstronnego sprawdzenia stanu, losu, w czyjej dyspozycji dana nieruchomość się znajduje, czy nie przeszła w nieprawy sposób w niewłaściwe ręce, czy jest odprowadzany od niej podatek od nieruchomości, opłaty użytkowe, słowem, kto nią gospodaruje i kto ponosi za nią zobowiązania wobec Państwa. Zainteresowanie poselskie stanem spraw objętych tymi umowami wzmógł nadzór państwowy nad tą problematyką głównie ze strony urzędu Ministra

Finansów i poszczególnych wojewodów a nawet starostów na terenie których była położona dana własność objęta wypłaconym odszkodowaniem.

Należy wspomnieć, że kiedy podjęliśmy procedurę weryfikacji, do kogo obecnie należy dana nieruchomość odszkodowawcza i należało uzyskać potwierdzenie od rządu danego państwa, że za dane roszczenie wnioskodawca otrzymał odszkodowanie, to spotykamy się z kombinacyjna zwłoką czy odmienną interpretacją tak, jakby ten sygnatariusz usiłował nie potwierdzić wypłaty, co mogłoby sprzyjać ponownemu już poza rządowemu rewizyjnemu żądaniu. Dotyczy to głównie i niemal wyłącznie osób z mniejszości narodowych o niepolskich, wieloczłonowych nazwiskach. Niemniej, strona polska dysponuje już tak pełnym stanem informacji i danych, że praktycznie dwukrotne wypłacenie odszkodowania jest praktycznie niemożliwe. Zwroty własności dokonane po roku 1990 są weryfikowane i sprawdzane. Pozwoli to na bezbłędne zaewidencjonowanie wszelkich pozycji, tym bardziej, że liczba pozycji roszczeń majątkowych zgłoszonych przez Rząd Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, po korektach, obejmowała 530 pozycji. Z zasady roszczenia te nie obejmowały polskiej emigracji – Polaków z okresu sprzed wybuchu wojny, okresu wojny czy okresu zaraz powojennego, w którym pewna liczba więźniów czy robotników przymusowych wywiezionych do Rzeszy nie powróciła do kraju a udała się na emigrację, w pierwszej kolejności poprzez brytyjską strefę okupacyjną do Wielkiej Brytanii.

Z zasady emigranci polscy nie występowali do władz brytyjskich o otrzymanie odszkodowania za mienie pozostałe w Polsce, co świadczy, że los emigracyjny traktowali czasowo i z dumą i honorem walecznego żołnierza oczekiwali na nadejście procesu demokratyzacji w kraju. Z tego powodu tak intensywną wszelkiego rodzaju pomocą wsparli Naród w Ojczyźnie po październiku 1956 roku.

Majątek z wszelkimi prawami majątkowymi, który został objęty tymi umowami odszkodowawczymi/indemnizacyjnymi, został uznany za państwowy i przechodził na Skarb Państwa. Od momentu zawarcia umowy odszkodowawczej i uzgodnienia poszczególnych pozycji roszczeniowych, co czynili eksperci obu stron, zakwalifikowana do spłaty pozycja roszczenia majątkowego, po zweryfikowaniu powojennym została objęta spłatą i od tego momentu stała się własnością Państwa. Państwo miało więc obowiązek założyć dla niej księgę wieczystą i nadzorować w niej trwałość zapisów nacjonalizacyjnych. Nadzór ten początkowo po wojnie do rozwiązania w 1953 roku sprawowało Ministerstwo Skarbu a następnie Ministerstwo Finansów wespół z wojewodami. Proces zakładania dla tych pozycji majątkowych objętych tym odszkodowaniem ksiąg wieczystych powinien być bezwzględnie zakończony na moment spłaty umowy odszkodowawczej. Towarzyszące temu różnorodne zaniedbania, opóźnienia, czy pominięcia wynikające z niedopełnienia obowiązku założenia dla każdej pozycji roszczeniowej księgi wieczystej wynikał w części z faktu, że w roku 1952/3 w Polsce rządząca partia praktycznie zniosła wymóg posiadania dla nieruchomości księgi wieczystej. Zostało to przywrócone w epoce lat 1970-tych tzw. epoce Gierka, kiedy to pod jego kierownictwem prowadzono program modernizacji gospodarki i jej otwarcia na współprace z Zachodem. Modernizacja ta w głównej mierze następowała na podstawie kredytów zagranicznych zaciąganych bezpośrednio przez państwo – polski rząd u rządów innych państw lub przez ówczesny sektor bankowy jako kredytów handlowych w części gwarantowanych przez polski Rząd. W ramach tego programu zaczęto przywracać prawo księgi wieczystej, dla osób fizycznych, głównie w rolnictwie, a nawet instytucjonalnych. Wszyscy zapobiegliwi i prawi w działalności i zarządzaniu powinni dla swojej własności posiadać księgi wieczyste. Pozycje majątkowe objęte daną umową odszkodowawczą/indemnizacyjną bezwzględnie powinny posiadać aktualne wciąż księgi wieczyste z uporządkowanym i trwałym wpisem. Jeżeli dla którejś z tych pozycji nie ma założonej księgi wieczystej, to należy natychmiast to zaniedbanie naprawić. Zainteresowanie poselskie stanem spraw objętych tymi umowami wzmogło nadzór państwowy nad tą problematyka, głównie ze strony urzędu Ministra Finansów i poszczególnych wojewodów, a nawet starostów na terenie, których była i jest położona dana własność objęta wypłaconym odszkodowaniem.

Po zakończeniu weryfikacji i po sprawdzeniu czy wszystkie te pozycje majątkowe przypisane do danej umowy odszkodowawczej zawartej z danym państwem posiadają księgi wieczyste i są w posiadaniu państwa oraz informacja o ostatecznym rozwiązaniu kwestii zwrotu polskiego złota zrabowanego przez okupanta niemieckiego oraz ze stanu realizacji zatajanego dekretu o zajęciu mienia państw pozostających w stanie wojny z Rzeczpospolitą Polską w latach 1939-45 /z dnia 15 listopada 1946 roku/ mienia przejętego w zarząd przymusowy państwa, obywateli polskich posiadających podwójne obywatelstwo, który to majątek nadal prawnie pozostaje w takim przymusowym zarządzie sprawowanym nawet obecnie przez trzeciorzędną spółkę handlową i to z upoważnienia państwa., a powinien być już dawno tym obywatelom zwrócony. Z wykonania tych wszystkich spraw i umów międzypaństwowych i dekretu których realizacja praktycznie nadal trwa powinno być Parlamentowi przedłożone do ostatecznej oceny, że umowy te zostały wykonane bez uszczerbku interesu Rzeczypospolitej.

Wszystkie umowy odszkodowawcze zawarte z 12 państwami Zachodu były oparte na ówczesnym polskim ustawodawstwie wyrażającym się głównie w 16 tytułach ustawowych, to jest: 1. Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz.U. z 1946 r. Nr 3, poz. 17), 2. Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r., o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13), 3. Dekret z dnia 28 listopada 1945 r. o przejęciu niektórych nieruchomości ziemskich na cele reformy rolnej i osadnictwa (Dz.U. z 1945 r. Nr 57, poz. 321), 4. Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r., o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz.U. z 1944 r., Nr 15, poz. 82), 5. Dekret z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz.U. z 1945 r. Nr 50, poz. 279), 6. Dekret z dnia 26 października 1945 r. o rozbiórce i naprawie budynk6w zniszczonych i uszkodzonych wskutek wojny (Dz.U. z 1947 r. Nr 37, poz. 181), 7. Dekret z dnia 8 marca 1946 r., o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz.U. z 1946 r. Nr 13, poz. 87), 8. Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 roku. o przejęciu aptek na własność Państwa (Dz.U. z 1951 r. Nr 1, poz. 1), 9. Dekret z dnia 12 grudnia 1918 roku. o przymusowym zarządzie państwowym (Dz.P.P.P. z 1918 r. Nr 21, poz. 67), 10. Dekret z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 (Dz.U. z 1948 r., Nr 20, poz. 138), 11. Dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych (Dz.U. z 1952 r., Nr 4, poz. 31), 12. Ustawa z dnia

20 lipca 1950 r. o rejestracji maszyn i przymusowym wykupie nieczynnych maszyn przemysłowych (Dz.U. z 1950 r. Nr 31, poz. 285), 13. Dekret z dnia 6 września 1951 roku o likwidacji złożonych przed dniem 9 maja 1945 r. depozytów i zastawów oraz przyjętych przed tym dniem do inkasa weksli, czeków i innych dokumentów (Dz.U. z 1951 roku. Nr 47, poz. 344), 14. Ustawa z dnia 18 listopada 1948 r. o przejęciu na własność Państwa niektórych lasów i innych gruntów samorządowych (Dz.U. z. 1948 r. Nr 57, poz. 456), 15. Dekret z dnia 3 lutego 1947 r. o rejestracji i umarzaniu niektórych dokumentów na okaziciela emitowanych przed dniem 1 września 1939 r. (Dz.U. z 1948 r. Nr 28, poz. 190), 16. Dekret z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich, położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego (Dz.U. z 1949 r. Nr 46, poz. 339).

UKŁAD

dotyczący udzielenia przez Polskę odszkodowania dla interesów francuskich, dotkniętych przez ustawę polską z dnia 3 stycznia 1946r roku o nacjonalizacji.

z dnia 19 marca 1948 roku

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i Rząd Republiki Francuskiej, pragnąc ustalić sposób globalnego ryczałtowego odszkodowania interesów francuskich, dotkniętych przez ustawę polską o nacjonalizacji, postanowiły, co następuje:

Artykuł 1

Rząd francuski występuje w imieniu obywateli francuskich-osób fizycznych i prawnych -wyszczególnionych poniżej w art. 4.

Artykuł 2

Niniejsza umowa ustala ryczałtowe globalne odszkodowanie, jakie Polska winna jest Francji z racji nacjonalizacji przedsiębiorstw, mających siedzibę w obrębie obecnych granic polskich, przy czym wszelkie interesy francuskie, dotyczące wymienionych przedsiębiorstw, zostają z tego tytułu zaspokojone.

Uzgodniono, że nacjonalizacja tych przedsiębiorstw dotyczy wyłącznie majątku położonego w obrębie obecnych granic Polski i nie dotyka w niczym egzystencji osób prawnych, do których ten majątek należy zgodnie z ustawą z dnia 3 stycznia 1946 roku.

Artykuł 3

Odszkodowanie za interesy, dotknięte przez ustawę o nacjonalizacji z dnia 3 stycznia 1946 roku i wyszczególnione poniżej w artykule 4, dokonane będzie za pomocą dostaw ryczałtowej ilości węgla przez Polskę na ręce Rządu francuskiego lub instytucji francuskiej, wskazanej przez Rząd, zgodnie z trybem ustalonym w artykule 7.

Dostawa ta będzie miała dla Rządu Polskiego skutek zwalniający w stosunku do stron uprawnionych, oraz pod warunkiem tej dostawy, Rząd francuski działający w imieniu obywateli francuskich, zabezpiecza Rząd Polski przed wszelkimi pretensjami ze strony tych ostatnich.

Rząd francuski oświadcza, że wierzyciele osób fizycznych i prawnych, wymienionych w artykule 4, otrzymają odszkodowanie zgodnie z postanowieniami odnośnego obowiązującego ustawodawstwa. Jednakże zobowiązanie to Rządu francuskiego, również jak zobowiązanie dłużników, nie dotyczy długów powstałych po zajęciu ich przedsiębiorstw.

Te same osoby fizyczne i prawne będą mogły dochodzić pokrycia swych wierzytelności w Polsce, zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem, na osobach prywatnych, z wyjątkiem wszelkiego rodzaju zakładów i przedsiębiorstw należących do państwa, lub komunalnych

Artykuł 4

Przez przelew tego ogólnego ryczałtu uważane będą za uregulowane wszelkie odszkodowania za nacjonalizację, należne

a) osobom fizycznym narodowości francuskiej,

b) towarzystwom francuskim,

c) towarzystwom pod kontrolą francuską,

d) francuskim osobom fizycznym lub prawnym, mającym nawet mniejszość udziałów we wszystkich innych towarzystwach lub będących pod ich kontrolą

W każdym razie Rząd francuski nie będzie obowiązany do udzielania odszkodowań z żadnego tytułu akcjonariuszom polskim towarzystw francuskich lub będącym pod kontrolą francuską.

Za uregulowane będą uważane odszkodowania należne:

1/ Francusko-Polskiemu Towarzystwu Kolei Żelaznych z tytułu koncesji, jak również części składowych aktywów znacjonalizowanych lecz z wyłączeniem długów tego towarzystwa, poręczonych przez Państwo Polskie

2/ Towarzystwu „International Ship Building Company de Gdańsk” za francuski udział w tych przedsiębiorstwach i koncesję

3/ Towarzystwu „Skarboferm” za ostateczne unieważnię koncesji

4/ Towarzystwu Hohenlohe /Zakłady Hohenlohe S.A./ za udział francuski w tym przedsiębiorstwie i wszystkie inne uprawnienia francuskie.

Artykuł 5

Repartycja ryczałtowego odszkodowania globalnego między zainteresowane strony, leży w wyłącznej kompetencji Rządu francuskiego

Artykuł 6

Ryczałtowe odszkodowanie globalne ustalone na ilość 3.800.000 ton / trzy miliony osiemset tysięcy ton/ węgla płomiennego f.o.b. porty polskie, w tym 72% węgla płomiennego powyżej 30 mm i 28% od 10 do 30 mm.

Gatunki, jakie mają być dostarczone, oraz warunki dostawy będą mogły być zmienione z roku na rok za zgodą obu stron, z tym zastrzeżeniem, że dostarczony węgiel stanowi we wszystkich latach fob porty polskie, równowartość wartości węgla, jaki ma być dostarczony w ciągu odnośnego roku, wymienionego poniżej

Globalna ilość, przedstawiająca całe odszkodowanie, jakie ma być zapłacone przez Rząd Polski będzie dostarczoną w sposób następujący:

a/ Przypuszczając otwarcie przez Francję w 1948 r. kredytów przewidzianych w umowach i protokołach, podpisanych razem z niniejszą umową i wykorzystywanych przez Polskę na sumę, odpowiadającą obecnie wartości jednego miliona ton, dostawa 2 mln ton odbędzie się według poniższej tablicy:

Tysiące ton węgla

D a t a

/powyżej 30 mm/

/od 10 do 30mm/

1951………………………………………

1952………………………………………

1953………………………………………

1954………………………………………

1955………………………………………

1956………………………………………

144

1957………………………………………

144

1958………………………………………

144

1959………………………………………

144

1960………………………………………

144

1961………………………………………

1962………………………………………

1963………………………………………

1064………………………………………

1065………………………………………

1440

560

b/ Nowe rokowania nastąpią jak będzie to tylko możliwe między obu Rządami celem pozwolenia na dostawę pozostałych 1,8 miliona ton jako odpowiednika za dodatkowe ulgi w płatnościach, analogicznie do przyznanych powyżej tj. odpowiadające 50% tych 1,8 miliona ton.

Wszystkie dostawy roczne będą musiały być przewidziane w przyszłych planach importu węgla do Francji.

Artykuł 7

Dla ułatwienia odszkodowania, należnego stronom zainteresowanym, Rząd Polski emituje w ciągu trzech miesięcy następujących po wejściu w życie umowy, obligacje opiewające na ilość węgla wymienioną w art.6.

Dokumenty te zostaną przekazane instytucji, wyznaczonej przez Rząd francuski, natychmiast po ich emisji i będą zwracane Rządowi polskiemu w miarę dokonywanych dostaw z tytułu niniejszej Umowy.

Artykuł 8

Tablica załączona do niniejszej Umowy, wylicza przedsiębiorstwa, wiadome do dnia dzisiejszego i wyliczone w art.4, pierwszy ustęp niniejszej umowy.

To wyliczenie ma tylko wartość orientacyjną i nie zmienia w niczym zasad, wymienionych w art.2 i art. 4, ustęp 1 i 3.

Artykuł 9

Spory, dotyczące interpretacji lub zastosowania niniejszej umowy poddawane będą do rozpatrzenia – na wniosek strony najdokładniejszej i najszybciej działającej- instytucji rozjemczej, złożonej w równej liczbie z jednego lub kilku członków polskich i jednego lub kilku członków francuskich.

Jeżeli instytucja rozjemcza złożona z równej liczbie członków nie dojdzie do porozumienia, oba Rządy zbadają sprawę sporną celem znalezienia rozwiązania zadawalającego dla obu stron. Oba Rządy powołają- o ile nie będzie można znaleźć rozwiązania- Komisję Arbitrażową, złożoną z jednego delegata z każdej strony i jednego superarbitra. Superarbiter, którym nie może być ani obywatel polski ani francuski, będzie dokooptowany, za wspólną zgodą, przez obu delegatów.

Artykuł10

Datą wejścia w życie niniejszej umowy będzie data podpisania szczegółowego kontraktu na podstawie protokołu, dotyczącego dostawy francuskich dóbr wyposażeniowych jako odpowiednika za węgiel polski.

Sporządzono w Paryżu w dniu. 19 marca 1948 roku. w dwóch egzemplarzach.

Za Rząd francuski /-/ Herve Alphand

Za Rząd polski /-/ Adam Rose

U K Ł AD

Między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zaspokojenia przez Polskę francuskich roszczeń finansowych, zawarty w Paryżu

z dnia 7 września 1951 roku.

W celu wzmożenia wzajemnych stosunków gospodarczych między Polską a Francją

I pragnąc zaspokoić całkowicie i ostatecznie roszczenia francuskie w stosunku do Polski,

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i Rząd Republiki Francuskiej postanawiają zgodnie co następuje:

Artykuł I

Kwota 4.200.000.000 fr.fr. /cztery miliardy dwieście milionów franków francuskich/ stanowi ryczałt zaspokajający całkowicie, ostatecznie i tak, jak to określa niniejszy układ roszczenia francuskie do Rządu Polskiego, przedsiębiorstw państwowych i osób prawnych polskiego prawa publicznego, powstałe przed wojną 1939-45 lub wynikające z umów zawartych w czasie tej wojny albo oparte na tytułach emitowanych przed 1 września 1939 r. i wymienione poniżej.

Ta kwota 4.200.000.000 franków dzieli się jak następuje:

A/ – 1.008.000.000 fr.fr. za roszczenia wynikające z wszelkich zobowiązań finansowych Państwa Polskiego w stosunku do Skarbu Francuskiego, zaciągniętych przed lub podczas wojny 1939-1945

B/ – 2.604.000.000 fr.fr. za wszystkie roszczenia wynikające:

a/ z następujących obligacji emitowanych lub gwarantowanych przez Państwo Polskie:

– Obligacji pożyczki 4 ½ % /dawniej 7%/ z 1927 r. /pożyczka stabilizacyjna/ serii „C” opatrzonych czerwonym nadrukiem „tranche francaise”,

– Obligacji 7% z 1930 r. Banku Gospodarstwa Krajowego transy francuskiej, datowanych 1 kwietnia 1930 r. II emisji „S”

– Obligacji 4 ½ % /dawniej 6 ½ %/ z 1931 r. Compagnie franco-polonaise de fer.

b/ z następujących obligacji:

– Obligacji 4 ½ % z 1931 r. miasta Warszawy, transy francuskiej datowanych 1 marca 1931 r.

– Listów zastawnych 6% z 1929 r. Towarzystwa Kredytowego Warszawskiego, transy francuskiej, datowanych 15 stycznia 1929 r.

c/ z wszystkich obligacji emitowanych lub gwarantowanych przez Skarb Państwa Polskiego, przez przedsiębiorstwa państwowe lub osoby prawne polskiego prawa Publicznego, innych niż obligacje wymienione powyżej w punktach a/ i b/, a które należą do francuskich osób fizycznych lub prawnych w dniu podpisania niniejszego układu.

C/-588.000.000 fr.fr. za wszystkie roszczenia francuskich osób fizycznych lub prawnych w stosunku do Państwa Polskiego, przedsiębiorstw państwowych i instytucji polskiego prawa publicznego, wynikające z dostaw towarów lub robót, albo umów zaliczkowych zawartych przed 1 września 1939 r.

Koszty dotyczące zaspokojenia roszczeń, jak również dotyczące uprzedniej obsługi Obligacji wymienionych w paragrafie B, włączone są do podanego wyżej ryczałtu. Odsetki od tych roszczeń tak zapadłe jak i mające zapaść w przyszłości są i pozostaną anulowane.

Artykuł 2

Rząd Polski zapłaci a Rząd Francuski przyjmie kwotę ustaloną w artykule 1 w drodze półrocznych wpłat kwot uzyskanych z potrąceń, dokonywanych z należności uiszczanych z tytułu importu francuskiego, realizowanego w ramach układu polsko-francuskiego wymianie towarowej, obowiązującego w chwili dokonywania potrącenia.

Po całkowitej zapłacie kwoty ryczałtowej wszystkie roszczenia wymienione w artykule 1 będą w zupełności i ostatecznie umorzone.

Każda wpłata półroczna będzie przeznaczona:

– w 24% na spłacenie kwoty określonej w artykule 1 paragraf A

– w 62% na spłacenie kwoty określonej w artykule 1 paragraf B

– w 14% na spłacenie kwoty określonej w artykule 1 paragraf C

Stawka i tryb dokonywania potrąceń zostaną ustalone w drodze porozumienia pomiędzy obydwoma Rządami.

Artykuł 3

Warunki zaspokojenia roszczeń posiadaczy tytułów wymienionych w artykule 1 paragraf B będą szczegółowo określone w obwieszczeniach o wypłatach ogłaszanych w Dzienniku Urzędowym

Republiki Francuskiej. Obwieszczenia te określą szczegółowo, że wszyscy posiadacze obligacji pożyczek polskich lub pożyczek gwarantowanych przez Państwo Polskie, będących przedmiotem publicznych emisji we Francji, a wyliczonych w artykule 1 paragraf B punkty a/ i b/ będą dopuszczeni do uczestniczenia w wypłatach przewidzianych w niniejszym układzie i że podjęcie jakiejkolwiek kwoty z jednej z wypłat częściowych pociąga za sobą dla każdoczesnego posiadacza tytułu ostateczne podporządkowanie warunkom zapłaty przewidzianym w niniejszym Układzie.

Artykuł 4

Zwrot Rządowi Polskiemu tytułów stwierdzających zobowiązania polskie wymienione w artykule 1 nastąpi w sposób ustalony pomiędzy obydwoma Rządami.

Artykuł 5

Uwzględniając wykonanie niniejszego Układu, Rząd Francuski nie będzie popierać dochodzenia roszczeń, jakie osoby uprawnione z tytułu wierzytelności wymienionych w artykule 1 mogłyby podnieść wobec Rządu Polskiego, przedsiębiorstw państwowych lub osób prawnych polskiego prawa publicznego i przedsięweźmie właściwe kroki dla zaspokojenia tych roszczeń zgodnie z postanowieniami niniejszego Układu.

Artykuł 6

Układ niniejszy nie dotyczy pożyczek dawnych długów publicznych austriackiego i węgierskiego, objętych postanowieniami traktatu w Saint Germain i Traktatu w Trianon.

Artykuł 7

Układ niniejszy podlega ratyfikacji bądź zatwierdzeniu władz konstytucyjnie właściwych.

Sporządzono w Paryżu, 7 września 1951 roku w dwóch Egzemplarzach, każdy w języku polskim i francuskim z tym, że każdy z nich ma tą samą moc obowiązującą.

Z upoważnienia Rządu Polskiego:

Z upoważnienia Rządu Francuskiego:

U Z U P E Ł N I E N I E

do Układu z dnia 19 marca 1948 r. dotyczącego odszkodowania przez Polskę interesów francuskich dotkniętych przez ustawę polską z dnia 3 stycznia 1946 roku o nacjonalizacji.

z dnia 30 listopada 1963 roku

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Republiki Francuskiej, w celu wykonania artykułu VI ustęp b/ Układu z dnia 19 marca 1948r. dotyczącego odszkodowania przez Polskę

interesów francuskich dotkniętych przez ustawę polska z dnia 3 stycznia 1946 r. o nacjonalizacji i ustępu 2 Uzupełnienia z dnia 25 listopada 1954 r. do tego Układu, uzgodniły, co następuje:

Artykuł I

Postanowienia Układu z dnia 19 marca 1948 r. a także Uzupełnienia z dnia 25 listopada 1954 r., określonych wyżej, będą stosowane bez zmiany do dnia 31 grudnia 1966 r.

W wyniku wykonania postanowień artykułu VI tego Układu i ustępu 2 Uzupełnienia z dnia 25 listopada 1954 r. zostanie dostarczone do dnia 31 grudnia 1966 r. 2.056.000 ton węgla.

Artykuł II

Począwszy od dnia 1 stycznia 1967 r. Układ z dnia 19 marca 1948 r. będzie nadal stosowany z uwzględnieniem postanowień określonych w następnych artykułach.

Artykuł III

Ilość węgla, która ma być dostarczona na poczet transy, przewidzianej w artykule VI ustęp b/ Układu z dnia 19 marca 1948 r., to jest 1.744.000 ton, zostanie dostarczona w gatunkach węgla określonych w artykule VI wyżej wymienionego Układu i zgodnie z artykułem IV niniejszego Uzupełnienia.

Artykuł IV

Całkowita ilość 1.744.000 ton węgla, przewidziana w artykule III, będzie dostarczona w rocznych partiach po 50. 000 ton, 100.000 ton lub 125.000 ton, w zależności od wartości zakupów towarów dokonanych przez Francję w Polsce, na następujących warunkach:

a/ Wartość zakupów francuskich w Polsce

Tonaż węgla,

przy równowartości we frankach

który ma być dostarczony do Francji

powyżej 12 milionów dolarów /USA/

50.000 ton

powyżej 16 milionów dolarów /USA/

75.000 ton

powyżej 20 milionów dolarów /USA/

100.000 ton

powyżej 24 milionów dolarów /USA/

125.000 ton

Kwota zakupów francuskich w Polsce, przekraczająca w ciągu roku limit bezpośrednio niższy, będzie automatycznie dodana do cyfry zakupów francuskich w Polsce dokonanych w roku następnym, jeśli te zakupy osiągną lub przekroczą równowartość we frankach, 12 milionów dolarów.

W przeciwnym przypadku nadwyżki te zostaną przeniesione na najbliższy rok, w którym warunek ten zostanie spełniony.

b/ Ilość węgla, który ma być dostarczony do Francji co roku, będzie określona na podstawie wartości towarów zakupionych w Polsce w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego z uwzględnieniem postanowień przewidzianych wyżej w ustępie a/.

c/ Wartość towarów zakupionych w Polsce będzie określona stosownie do postanowień uzgodnionych między Rządami.

d/ W przypadku wydania przepisów walutowych, mogących mieć wpływ na ustalenie kwoty wartości zakupów francuskich w Polsce, rozważenie wprowadzenia koniecznych poprawek będzie powierzone Komisji dwustronnej.

Artykuł V

Rząd Francuski dostarczy Rządowi Polskiemu szczegółową listę roszczeń francuskich, których odszkodowanie jest przewidziane Układem z dnia 19 marca 1948 r., Protokołem jego wykonania z dnia 7 września 1951 r.

Artykuł VI

Skoro całość węgla zostanie dostarczona, Rząd Francuski przekaże Rządowi Polskiemu tytuły reprezentujące francuskie mienie, prawa i interesy odszkodowane w wykonaniu Układu z dnia 19 marca 1948 r. i Protokołu jego wykonania z dnia 7 września 1951 r.

W przypadku, kiedy Rząd Francuski nie będzie w możności dostarczenia tych tytułów, Rząd Polski otrzyma odpowiednie dokumenty zadawalające podpisane przez uprawnionych.

Artykuł VII

Uzupełnienie niniejsze wchodzi w życie z dniem podpisania.

Sporządzono w Warszawie, dnia 30 listopada 1963 r. w dwóch egzemplarzach, języku francuskim i polskim, przy czym oba teksty maja jednakową moc obowiązującą.

Z upoważnienia Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

Z upoważnienia Rządu Republiki Francuskiej

P R O T O K Ó Ł

W sprawie odszkodowań za interesy brytyjskie, dotknięte polską ustawą z dnia 3 stycznia 1946 roku o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej.

z dnia 30 października 1947 roku.

I. OKREŚLENIA

1 W protokole niniejszym stosowane będą następujące określenia:

/a/ „Obywatele brytyjscy”, przez co rozumie się wszystkich obywateli brytyjskich i osoby, pozostające pod ochroną brytyjską jako przynależne do Zjednoczonego Królestwa, lub do którejkolwiek Kolonii, obszaru zamorskiego lub innych obszarów, znajdujących się pod protektoratem lub mandatem Zjednoczonego Królestwa;

/b/ „Brytyjskie osoby zainteresowane”, /„British claimants”/, przez co rozumie się wszystkie osoby fizyczne, które posiadały obywatelstwo brytyjskie w dniu 3 stycznia 1946 r. /oraz ich dziedziców i przedstawicieli prawnych/, a także wszystkie spółki i firmy, utworzone przed 3 stycznia 1946 r. na podstawie praw Zjednoczonego Królestwa, lub któregokolwiek z obszarów wymienionych powyżej w /a/, które

/I/ w dniu 3 stycznia 1946 r. były właścicielami lub udziałowcami w spółce, która posiadała na własność przedsiębiorstwo, dotknięte ustawą o upaństwowieniu /nazywane w dalszym ciągu „brytyjskimi właścicielami i udziałowcami”/;

/II/ w dniu 1 września 1939 r. miały /czy to bezpośrednio, czy też za pośrednictwem agenta -„nomines”-/ roszczenia finansowe w stosunku do właściciela przedsiębiorstwa dotkniętego ustawą o upaństwowieniu lub roszczenia finansowe zabezpieczone na jakimkolwiek

przedsiębiorstwie tego rodzaju lub podlegające egzekucji prawnej z takiego przedsiębiorstwa/ nazywane w dalszym ciągu „wierzycielami brytyjskimi”/ lub

/III/ w dniu 3 stycznia 1946 r. posiadały jakiekolwiek prawa nieobjęte punktami /I/ i /II/, w stosunku do właściciela przedsiębiorstwa, dotkniętego ustawą o upaństwowieniu.

Ilekroć paragraf 10 niniejszego protokółu przewiduje przyznanie odszkodowania właścicielom i udziałowcom brytyjskim z tytułu interesów posiadanych pośrednio lub przez spółki pomocnicze, postanowienie niniejszego protokółu będą miały zastosowanie tak, jak gdyby objęci oni byli określeniem „właścicieli i udziałowców brytyjskich”, sformułowanym w niniejszym paragrafie p. /b/.

/c/ „Polska” przez co rozumie się obszary, na których władzę sprawuje Rząd Polski w dniu podpisania niniejszego protokółu.

2 Przyznanie odszkodowania, zgodnie z postanowieniami niniejszego protokółu, Brytyjskiej osobie zainteresowanej /„British claimant”/, która nabyła obywatelstwo Brytyjskie po 1 września 1939 r., będzie w każdym przypadku przedmiotem uprzedniego badania w Polsko-Brytyjskiej Komisji Mieszanej, wspomnianej w paragrafie 25 /nazywanej w dalszym ciągu „Komisja Mieszana”/.

II. OGÓLNE ZASADY ODSZKODOWAŃ

3 Odszkodowania dla właścicieli i udziałowców brytyjskich zgodnie z art.7 ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na Własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej / zwanej zarówno w tym protokole jak i w załączniku „ustawa o upaństwowieniu”/ będzie wymierzone odpowiednio i uiszczone efektywnie. Odszkodowanie dla innych brytyjskich osób zainteresowanych /”British claimants”/ będzie wymierzane i uiszczane zgodnie z powyższą zasadą.

4 Właściwe władze polskie życzliwie rozpatrzą propozycje poszczególnych brytyjskich osób zainteresowanych /”British claimants”/ w sprawie załatwienia roszczeń odszkodowawczych lub wyłączenia przedsiębiorstw spod upaństwowienia w ramach lub w związku z nowym układem stosunków handlowych.

5 Odszkodowanie będzie płatne w wypuszczonych przez Rząd Polski odszkodowawczych papierach wartościowych, ze skutkiem prawnym od dnia upaństwowienia, z wyjątkiem przypadków, w których zawarte zostaną odrębne układy między władzami polskimi a poszczególnymi brytyjskimi osobami zainteresowanymi /British claimants/.

6 Odszkodowawcze papiery wartościowe będą dzielić się na dwie kategorie:

/a/ przenośne papiery wartościowe sterlingowe, opiewające na funty sterlingi i płatne w funtach sterlingach, doręczalne osobie zainteresowanej /”claimant”/ na obszarze Zjednoczonego Królestwa, oraz

/b/ papiery wartościowe złotowe, przenośne i zbywalne bez ograniczeń w Polsce, opiewające na złote i płatne w złotych.

7 Rząd Polski podejmie się dostarczenia funtów sterlingów we właściwych terminach, zgodnie z planem obsługi, powołanym w paragrafie 8, celem obsługi sterlingowych papierów wartościowych, o których mowa w paragrafie 6 /a/.

8 Rząd Polski i Rząd Zjednoczonego Królestwa zgodne są co do tego, że warunki planu obsługi odszkodowawczych papierów wartościowych stanowić będą przedmiot późniejszej wymiany zdań w łonie Komisji Mieszanej. Rząd Zjednoczonego Królestwa zgadza się ze swej strony, że przy sporządzaniu planu obsługi odszkodowawczych papierów wartościowych wzięty będzie pod uwagę postęp odbudowy gospodarczej Polski i przewidywany polski bilans płatniczy.

9 Odszkodowawcze papiery wartościowe będą wolne od wszelkich obecnych i przyszłych polskich podatków i opłat.

III. ZASADY ODSZKODOWANIA BRYTYJSKICH WŁAŚCICIELI I UDZIAŁOWCÓW

10 /a/ Rząd Polski przyzna odszkodowanie właścicielom i udziałowcom do wysokości ich interesów jako właścicieli lub udziałowców spółek, posiadających następujące przedsiębiorstwa:

/I/ przedsiębiorstwa upaństwowione na podstawie art. 3 ustawy o upaństwowieniu lub

/II/ przedsiębiorstwa upaństwowione na podstawie art. 2 ustawy o upaństwowieniu, o ile należały do spółek mających siedzibę prawną w Polsce.

/b/ Rząd Polski przyzna odszkodowanie brytyjskim właścicielom i udziałowcom do wysokości ich interesów jako właścicieli lub udziałowców spółek, posiadających przedsiębiorstwa upaństwowione na podstawie art. 2 ustawy o upaństwowieniu, mających siedzibę prawną w obecnych administracyjnych granicach Niemiec, jeżeli

/I/ razem wzięte udziały obywateli należących do Narodów Zjednoczonych, czy to bezpośrednie, czy też pośrednie wraz z udziałami poprzez spółki pomocnicze wynoszą łącznie dziewięćdziesiąt procent lub więcej kapitału udziałowego spółki, lub

/II/ takie razem wzięte udziały nie osiągają wprawdzie dziewięćdziesięciu procent, jednakże aktywa spółki prawie w całości znajdowały się w dniu 1 września 1939 r. w Polsce.

/c/ Rząd Polski przyzna również odszkodowanie właścicielom i udziałowcom brytyjskim do wysokości ich interesów w spółkach, posiadających przedsiębiorstwa, wymienione w punkcie /a/ niniejszego paragrafu, gdy interesy te posiadane są poprzez spółki mające siedzibę prawną w obecnych administracyjnych granicach Niemiec, jeżeli

/I/ razem wzięte udziały obywateli państw należących do Narodów Zjednoczonych, czy to bezpośrednie czy też pośrednie wraz z udziałami poprzez spółki pomocnicze wynoszą dziewięćdziesiąt procent lub więcej kapitału udziałowego spółki, która posiadała przedsiębiorstwo, lub

/II/ takie razem wzięte udziały nie osiągają wprawdzie dziewięćdziesięciu procent, jednakże aktywa spółki prawie w całości znajdowały się w dniu 1 września 1939 r. w Polsce.

/d/ Rząd Polski przyzna również odszkodowanie brytyjskim właścicielom i udziałowcom do wysokości interesów, posiadanych pośrednio poprzez obywateli państw należących do Narodów Zjednoczonych, bez względu na to czy chodzi osoby fizyczne, czy prawne, wraz ze spółkami pomocniczymi, chyba, że między Rządem Polskim a rządem innego państwa niż Zjednoczone Królestwo istnieje układ dotyczący odszkodowania za tego rodzaju interesy; w tym przypadku zostanie zastosowany ten ostatni układ.

11. Rząd Polski nie zapłaci odszkodowania za interesy brytyjskie w przedsiębiorstwach upaństwowionych na podstawie art.2 ustawy o upaństwowieniu, jeżeli po dniu 30-go stycznia 1933 r. przedsiębiorstwo służyło w pierwszym rzędzie celom wytwarzania broni, amunicji lub sprzętu przeznaczonego wyłącznie dla celów wojennych, chyba że użycie przedsiębiorstwa dla takiej wytwórczości było następstwem jednostronnego aktu władz niemieckich.

12. Odszkodowanie, przyznane brytyjskim właścicielom i udziałowcom na podstawie postanowień § 10 /a/ /II/ i /b/ będzie im wypłacone bezpośrednio.

13. /a/ Brytyjscy właściciele i udziałowcy otrzymają sterlingowi papiery wartościowe w przypadkach, kiedy oni lub ich poprzednicy prawni dokonali w przedsiębiorstwie upaństwowionym inwestycji kapitałowej, określonej w niniejszym paragrafie, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku, gdy jego poprzednikiem prawnym był obywatel niemiecki, przeniesienie nastąpiło przed dniem 1 września 1939 r.

/b/ Stosunek odszkodowania płatnego sterlingowymi papierami wartościowymi do odszkodowania płatnego złotowymi papierami wartościowymi będzie odpowiadał stosunkowi inwestycji kapitałowych, określonych w niniejszym paragrafie do innych inwestycji z należytym uwzględnieniem okoliczności poszczególnych przypadków.

/c/ W protokole niniejszym przez „inwestycje kapitałową” rozumie się:

/I/ inwestycje dokonane w drodze transferu funtów sterlingów do Polski;

/II/ inwestycje dokonane w drodze transferu do Polski innej waluty w czasie, gdy była ona wymienialna na funty sterlingi;

/III/ akumulacje lub reinwestycje w Polsce nierozdzielnych zysków w złotych w czasie, gdy złote były wymienialne na funty sterlingi;

/IV/ wniesienie do przedsiębiorstwa składników majątkowych, które mogą być zgodnie uznane za inwestycję kapitałową;

/V/ wyświadczenie, w wykonaniu zobowiązań umownych takiej istotnej pomocy technicznej lub gospodarczej lub innych usług, które po wymianie zdań w łonie Komisji Mieszanej mogą być zgodnie uznane za inwestycję kapitałową.

14. W tej mierze, w jakiej brytyjscy właściciele i udziałowcy nie otrzymają odszkodowania w sterlingowych papierach wartościowych, otrzymają je w złotowych papierach wartościowych.

IV. ZASADY ODSZKODOWANIA WIERZYCIELI BRYTYJSKICH

15. O ile właściciele brytyjscy mają roszczenia finansowe do właścicieli przedsiębiorstw upaństwowionych na podstawie art. 3 ustawy o upaństwowieniu, Rząd Polski zgadza się, by roszczenia takie korzystały z pierwszeństwa zaspokojenia z odszkodowania płatnego dłużnikom z należytym uwzględnieniem kolejności poszczególnych wierzycieli zgodnie z ich prawami umownymi na podstawie prawa polskiego. Takie pierwszeństwo zaspokojenia będzie uprawniało wierzyciela brytyjskiego do zaspokojenia swej wierzytelności w postaci odszkodowawczych papierów wartościowych.

16. /a/ W przypadku, gdy roszczenia finansowe wierzycieli brytyjskich kierują się przeciw właścicielom przedsiębiorstw, upaństwowionych na podstawie art. 2 ustawy o upaństwowieniu Rząd Polski przyzna odszkodowanie wierzycielom brytyjskim, których roszczenia

/I/ są lub bezpośrednio przed upaństwowieniem były zabezpieczone na takich przedsiębiorstwach skryptem dłużnym /debenture/, obligacjami, hipoteką czy też w inny sposób, albo też podlegały egzekucji prawnej z takich przedsiębiorstw z zastrzeżeniem, że odszkodowanie nie będzie przyznane, jeżeli dłużnikiem jest spółka, mająca siedzibę prawną w obecnych administracyjnych granicach Niemiec, chyba, że aktywa spółki prawie w całości znajdują się w Polsce; albo

/II/ odnoszą się do sum, które stanowiły inwestycję kapitałową, lub z których powstała taka inwestycja w rozumieniu paragrafu 13 /c/.

/b/ Rząd Polski podejmie niezbędne kroki, by umożliwić takim wierzycielom brytyjskim uzyskanie stwierdzenia, iż posiadają roszczenia do przedsiębiorstw upaństwowionych na podstawie art.2 ustawy o upaństwowieniu i wyda zarządzenia, ażeby umożliwić im zabezpieczenie stosownego zaspokojenia ich roszczeń. Rząd Polski powiadomi Rząd Zjednoczonego Królestwa za pośrednictwem Komisji Mieszanej o zarządzeniach zamierzonych w tym celu.

/c/ Odszkodowanie roszczeń wierzycieli brytyjskich oparte na przepisach niniejszego paragrafu nie może przekroczyć kwoty, która była im płatna w myśl postanowień niniejszego protokołu, gdyby odszkodowanie za upaństwowione przedsiębiorstwo było płatne wierzycielowi przedsiębiorstwa.

/d/ Odszkodowanie, przyznane brytyjskim wierzycielom z mocy niniejszego paragrafu będzie im wypłacone bezpośrednio.

17. /a/ Wierzyciele brytyjscy otrzymają sterlingowi papiery wartościowe, o ile sumy będące podstawą ich roszczenia finansowego, stanowiły inwestycję kapitałową lub o ile z nich powstała taka inwestycja w rozumieniu paragrafu 13 /c/

/b/ Wierzyciele brytyjscy otrzymają złotowe papiery wartościowe za roszczenia finansowe inne, niż objęte punktem /a/ niniejszego paragrafu.

18. /a/ W odniesieniu do roszczeń finansowych, które na podstawie umowy miały być płatne w funtach sterlingach lub innej walucie zagranicznej, wymienialnej na funty sterlingi w czasie, gdy dług został zaciągnięty, wydane zostaną złotowe papiery wartościowe, których nominalna wartość w dniu wydania będzie odpowiadać sumie funtów sterlingów, która byłaby płatna, gdyby odszkodowanie było płatne w funtach sterlingach.

/b/ Przy obliczeniu nominalnej wartości tych papierów wartościowych stosowanym kursem przeliczeniowym będzie parytet złotego, ustalony na podstawie przepisów Międzynarodowego Funduszu Monetarnego. W przypadku, gdyby parytetu takiego nie ustalono w powyższy sposób do dnia wydania papierów wartościowych, stosowanym kursem przeliczeniowym będzie urzędowy parytet obowiązujący w tym dniu w Warszawie.

/c/ Rząd Polski Podejmuje się zezwolić na transfer wypłat z tytułu obsługi złotowych papierów wartościowych, wymienionych w punkcie /a/ niniejszego paragrafu, skoro pozwolą na to warunki gospodarcze Polski.

/d/ Jeżeli, po dniu wydania papierów wartościowych, parytet złotego wymieniony w punkcie /b/ niniejszego paragrafu zmieni się w stosunku do funta sterlinga o więcej niż o dziesięć procent w którymkolwiek kierunku, Rząd Polski i Rząd Zjednoczonego Królestwa naradzą się, mając na względzie osiągnięcie praktycznego i słusznego rozwiązania.

/e/ Żadne postanowienie niniejszego paragrafu nie pozbawia wierzycieli brytyjskich prawa do przedłożenia propozycji w sprawie zaspokojenia w funtach sterlingach roszczeń finansowych, wymienionych w punkcie /c/ niniejszego paragrafu. Propozycje takie zostaną życzliwie rozpatrzone przez właściwe władze polskie.

V. ZASADY ODSZKODOWAŃ BRYTYJSKICH OSÓB ZAINTERESOWANYCH

/”British claimants”/ OKREŚLONYCH W PARAGRAFIE I /b/ /III/

19. Rząd Polski przyzna odszkodowania brytyjskim osobom zainteresowanym /”British Claimants”/, określonym w paragrafie I /b/ /III/ zgodnie z zasadami, ustalonymi w części II iIII niniejszego protokołu, jednakże zastosowanie tych zasad do takich brytyjskich osób zainteresowanych /”British claimats”/ będzie przedmiotem dyskusji w łonie Komisji Mieszanej.

VI. POSTANOWIENIA OGÓLNE

20. Stosując postanowienia ustawy o upaństwowieniu do praw autorskich i do własności przemysłowej takiej, jak prawa patentowe, firmy i znaki towarowe, Rząd Polski będzie przestrzegał międzynarodowych konwencji i układów odnoszących się do praw autorskich i własności przemysłowej.

21. /a/ Jeżeli w okresie między 1 września 1939 r. a 8 maja 1945 r. prawa lub interesy brytyjskich osób zainteresowanych /”British claimants”/ w upaństwowionych przedsiębiorstwach dotknięte zostały jednostronnym aktem obywateli lub władz niemieckich, wymienione wyżej osoby zainteresowane /”British claimants”/ w okresie dwunastu miesięcy od dnia ustania przeszkód będą mogły wszcząć przed właściwym sądem polskim, lub inną władzą, postępowanie prawne, zmierzające do przywrócenia stanu, jaki istniał przed wspomnianym aktem.

/b/ Jeżeli zaś uszczerbek w prawach lub interesach brytyjskiej osoby zainteresowanej w upaństwowionym przedsiębiorstwie był wynikiem czynności prawnej, dokonanej w warunkach, które w myśl prawa polskiego uprawniają do uchylenia się od skutków prawnych tej czynności, brytyjska osoba zainteresowana /”British claimant”/ w okresie dwunastu miesięcy od ustania przeszkód będzie mogła wszcząć przed właściwym sądem polskim lub inną władzą postępowanie prawne, zmierzając do uchylenia wymienionej czynności prawnej.

/c/ Przez użyte w punktach /a/ i /b/ niniejszego paragrafu określenie „dzień ustania przeszkód” rozumieć się będzie dzień podpisania niniejszego protokółu.

/d/ Bez względu na postanowienia punktów /a/ i /b/ niniejszego paragrafu, sąd polski lub inna władza, może odmówić wszczęcia takiego postępowania, jeżeli brytyjska osoba zainteresowana /”British claimant”/ nie wykaże, że istotnie nie miała możności wszcząć takiego postępowania w terminie przewidzianym w prawie polskim.

22. /a/ Skoro właściciel lub udziałowiec brytyjski wykaże, że jest osobą zainteresowaną /claimant/ bona fide właściwe władze polskie przyznają jemu lub jego upoważnionemu

przedstawicielowi wszelkie ułatwienia niezbędne dla zgłoszenia i dochodzenia jego roszczenia odszkodowawczego.

/b/ Niezbędne ułatwienia będą obejmować prawo:

/I/ zwiedzenia upaństwowionego przedsiębiorstwa,

/II/ uzyskania informacji, dotyczących stanu i wartości upaństwowionego przedsiębiorstwa, które mogą być słusznie wymagane celem zgłoszenia i dochodzenia roszczeń odszkodowawczych oraz

/III/ uczestniczenia w przygotowaniu szczegółowych inwentarzy składników majątkowych upaństwowionego przedsiębiorstwa i zgłaszania uwag i wyjaśnień do odnośnych protokołów zdawczo-odbiorczych.

/c/ Udziałowcy mniejszościowi korzystać będą tylko z takich ułatwień, jakie mieliby na podstawie ustawy, umowy lub zwyczaju, gdyby przedsiębiorstwo nie zostało upaństwowione. W razie trudności w poczynieniu takich ułatwień dla udziałowców mniejszościowych, Rząd Polski życzliwie rozpatrzy przedłożenia, które Rząd Zjednoczonego Królestwa poczyni w tym względzie za pośrednictwem Komisji Mieszanej.

/d/ Warunki, w których miały by być przyznawane wierzycielom brytyjskim ułatwienia podobne do wymienionych w punktach /a/ i /b/ niniejszego paragrafu zostaną uzgodnione za pośrednictwem Komisji Mieszanej.

/e/ Właściwe Władze Polskie oraz Zjednoczonego Królestwa poczynią wszelkie wysiłki, by zapewnić udostępnienie i wykorzystanie ułatwień, wymienionych w niniejszym paragrafie z możliwie najmniejszym opóźnieniem.

23. Rząd Polski potwierdza, że pragnie załatwić sprawy odszkodowań dla brytyjskich osób zainteresowanych /”British claimants”/ z możliwie najmniejszym opóźnieniem i w sposób jak najmniej kosztowny dla osób zainteresowanych /claimant/, oraz podejmuje się powiadomić Ambasadę Jego Królewskiej Mości w Warszawie o postanowieniach, jakie będą powzięte w tym celu.

24. Zgodnie z wymianą listów z dnia dzisiejszego między sygnatariuszami niniejszego protokółu, Rząd Polski przedsięweźmie potrzebne kroki dla skoncentrowania brytyjskich roszczeń odszkodowawczych w odrębnej komórce Komisji Odszkodowawczej, która ma powstać w myśl art.7 ustawy o upaństwowieniu.

25. Rząd Polski i Rząd Zjednoczonego Królestwa zgadzają się na powołanie do życia Komisji Mieszanej o zakresie działania, ustalonym w załączniku do niniejszego protokółu.

26. /a/ Jeżeli Rząd Zjednoczonego Królestwa uzna, że wziąwszy pod uwagę wszystkie okoliczności danej sprawy, odszkodowanie przyznane brytyjskiej osobie zainteresowanej /”British claimant”/ nie jest odpowiednie, sprawa zostanie poddana ponownemu rozpatrzeniu przez oba Rządy w celu osiągnięcia obopólnie zadawalającego załatwienia. W razie nie dojścia do porozumienia, sprawa zostanie przekazana na wniosek jednego z Rządów do załatwienia Komisji Rozjemczej, składającej się z trzech członków. Jednego z członków mianuje Rząd Polski, drugiego- Rząd Zjednoczonego Królestwa, trzeciego zaś, który, nie może być ani obywatelem polskim ani poddanym Brytyjskim, dokooptują zgodnie dwaj pierwsi członkowie.

/b/ Komisja Rozjemcza będzie rozstrzygać każdą sprawę większością głosów, zgodnie z postanowieniami niniejszego protokółu.

27. Postanowienia, zawarte w niniejszym protokóle wchodzą w życie z chwilą zatwierdzenia przez Rząd Polski i Rząd Zjednoczonego Królestwa.

28. Protokół niniejszy został sporządzony w języku polskim i w języku angielskim, po dwa egzemplarze każdy, przy czym oba teksty są jednakowo autentyczne.

Za Rząd Rzeczypospolitej Polskiej,…………..

Za Rząd Jego Królewskiej Mości w Zjednoczonym Królestwie……

Warszawa, 30.10.1947 roku..

UKŁAD

Pomiędzy Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, dotyczący załatwienia spraw finansowych.

z dnia 11 listopada 1954 roku.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (określany w dalszym ciągu jako „Rząd Polski”) i Rząd Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii (określany w dalszym ciągu Jako” Rząd Zjednoczonego Królestwa”) uzgodniły, co następuje:

Artykuł 1

(1) Rząd Polski zapłaci Rządowi Zjednoczonego Królestwa kwotę £ 5.465.000 (pięć milionów czterysta sześćdziesiąt pięć tysięcy funtów szterlingów), z której:

(a) kwota £ 2.665.000 (dwa miliony sześćset sześćdziesiąt pięć tysięcy funtów szterlingów) stanowić będzie całkowite i ostateczne załatwienie roszczeń związanych z brytyjskim mieniem, prawami i interesami, dotkniętymi bezpośrednio lub pośrednio, przed datą niniejszego układu, przez polskie przepisy nacjonalistyczne, wywłaszczeniowe i inne podobne przepisy, wymienione w wykazie załączonym do niniejszego układu oraz przez zarządzenia wydane na podstawie wyżej wymienionych polskich przepisów;

(b) kwota £ 2.800.000 (dwa miliony osiemset tysięcy funtów szterlingów) stanowić będzie całkowite i ostateczne załatwienie długów wobec Rządu Zjednoczonego Królestwa lub wobec obywateli brytyjskich- zapłata których była gwarantowana przez Rząd Polski oraz innych przedwojennych długów bankowych i handlowych.

(2) Rząd Polski wpłaci towarzystwu Hazard Brothers & Company Limitem w Londynie i towarzystwu Prudential Assurance Company Limitem w Londynie odpowiednio kwoty £ 427.600 (czterysta dwadzieścia siedem sześćset funtów szterlingów) i £ 107.400 (sto siedem tysięcy czterysta funtów szterlingów).

Artykuł 2

Zapłata kwot wymienionych w paragrafach (1) i (2) artykułu 1 będzie dokonana:

(a) przez zużycie sum, które w dacie wejścia w życie niniejszego układu będą zapisane na dobro Publicznego Powiernika (Public Trustee) – Rachunek Polskich Roszczeń Finansowych (Polish Financial Claims Account),

(b) przez zużycie dalszych sum, które gdyby nie postanowienia artykułu 10 niniejszego układu, byłyby wpłacane do Narodowego Banku Polskiego na rachunek nr 3, zgodnie z artykułem 15 Układu Handlowego i Finansowego między Rządem Polskim a Rządem Zjednoczonego Królestwa, podpisanego w Warszawie dnia 14 stycznia 1949 roku,

(c) ratami płatnymi przez Rząd Polski dnia 30 listopada każdego roku poczynając od dnia 30 listopada 1955 roku, opartymi na wartości
f.o.b. w szterlingach importu z Polski do Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł 3

Wysokość rat określonych w paragrafie (c) artykułu 2 niniejszego układu będzie następująca:

(a) w stosunku do dwunastomiesięcznego okresu kończącego się dnia 30 czerwca 1955 r. 5 procent wpływów szterlingowych, opartych na wartości f.o.b. importu z Polski do Zjednoczonego Królestwa w tym dwunastomiesięcznym okresie, przekraczającym £ 10 milionów,

(b) w każdym następnym dwunastomiesięcznym okresie kończącym się dnia 30 czerwca, aż do dwunastomiesięcznego okresu kończącego się dnia 30 czerwca 1967 r. 3,3 procent wpływów szterlingowych, opartych na wartości f.o.b. importu z Polski do Zjednoczonego Królestwa w danym dwunastomiesięcznym okresie, przekraczających £ 10 milionów, a nie przekraczających £ 20 milionów i 5 procent takich wpływów szterlingowych, jakie będą przekraczały £ 20 milionów,

(c) o ile kwoty wymienione w paragrafie (1) i (2) artykułu 1 nie zostały by w całości do dnia 30 czerwca 1967 r. wysokości wpłat w dwunastomiesięcznym okresie zaczynającym się dnia 1 lipca 1967 r. i w okresach następnych powinna być równa 5 procent wpływów szterlingowych, opartych na wartości f.o.b. importu z Polski do Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł 4

Dla celów niniejszego układu określenie:

(1) (a) „brytyjscy obywatele” oznacza:

(i) osoby fizyczne, które w dacie podpisania niniejszego układu były obywatelami Zjednoczonego Królestwa i kolonii albo osobami pozostającymi pod ochroną brytyjską, jako przynależne do obszarów, za których stosunki międzynarodowe odpowiedzialny jest Rząd Zjednoczonego Królestwa, oraz ich spadkobiercy i prawni przedstawiciele oraz

(ii) spółki, firmy i stowarzyszenia zarejestrowane lub utworzone zgodnie z prawem obowiązującym w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii albo na

terytorium, za którego stosunki międzynarodowe odpowiedzialny jest w dacie podpisania niniejszego układu Rząd Zjednoczonego Królestwa

– z tym, że te osoby, spółki, firmy i stowarzyszenia były również brytyjskimi obywatelami zgodnie z podaną wyżej definicją w dacie, w której powstało roszczenie,

(b) „brytyjska własność” oznacza: wszelkie mienie, prawa i interesy dotknięte przez różne polskie zarządzenia, które w dacie odnośnej ustawy lub dekretu, a w przypadku określonym poniżej w paragrafie (2) – w dacie, w której uważa się, że odnośne zarządzenie zostało zastosowane do danego mienia, stanowiły własność bezpośrednio lub pośrednio w całości lub w części i to zarówno prawnie jak i w formie faktycznego użytkowania – obywateli brytyjskich, w takim rozmiarze, w jakim je posiadali.

(2) W stosunku do roszczeń związanych z przepisami nacjonalistycznymi i innymi podobnymi, za datę, w której roszczenie powstało, należy uważa datę, w której odnośna ustawa lub dekret zostały ogłoszone, z wyjątkiem roszczeń, wynikających z zarządzeń opartych na ustawach i dekretach oznaczonych 9, 11, 12 w wykazie załączonym do niniejszego układu, kiedy za datę, w której roszczenie powstało należy uważać datę, w której odnośne zarządzenie zostało zastosowane do własności obywatela brytyjskiego.

Artykuł 5

Rząd Zjednoczonego Królestwa niniejszym oświadcza we własnym imieniu i w imieniu obywateli brytyjskich, że zawarcie niniejszego układu i wypełnienie jego postanowień przez Rząd Polski będzie przyjęte jako zupełne zaspokojenie i ostateczne zwolnienie od wszelkiej odpowiedzialności wobec brytyjskich obywateli, właścicieli roszczeń i długów wymienionych w paragrafie (1) artykułu 1 zarówno przedstawionych przed, jak i po dacie podpisania niniejszego układu, i że Rząd Zjednoczonego Królestwa nie będzie przedstawiał Rządowi Polskiemu, po wejściu w życie niniejszego układu, żadnych roszczeń wynikłych przed datą niniejszego układu z różnych polskich przepisów wymienionych w wykazie załączonym do niniejszego układu i z zarządzeń wydanych na podstawie wyżej wymienionych polskich przepisów, w imieniu jakichkolwiek osób zarówno włączonych w definicję brytyjskich obywateli, jak i nie włączonych.

Artykuł 6

(1) Rząd Zjednoczonego Królestwa przejmie wszelkie dokumenty, stwierdzające tytuły własności, które są do uzyskania i dotyczą roszczeń obywateli brytyjskich, objętych artykułem 1 (1) niniejszego układu.

(2) Jeżeli takie dokumenty, dotyczące jakiegoś roszczenia, nie są do uzyskania (jak na przykład, jeżeli dokumenty stwierdzające tytuł własności nie zostały wystawione lub jeżeli dokumenty takie dotyczą również mienia, praw lub interesów nie dotkniętych przez różne przepisy polskie) Rząd Zjednoczonego Królestwa powinien uzyskać dokument wystawiony przez obywatela brytyjskiego, któremu ma być dokonana zapłata, o zrzeczeniu się przez niego wszelkich roszczeń, do których odnosi się zapłata.

(3) Rząd Zjednoczonego Królestwa przechowywać będzie dokumenty uzyskane zgodnie z postanowieniami paragrafów (1) i (2) tego artykułu i wyda Rządowi Polskiemu te dokumenty, dotyczące każdego roszczenia, bezpośrednio po ostatecznej zapłacie, dokonanej przez Rząd Polski zgodnie z artykułem 1 niniejszego układu.

(4) Rząd Zjednoczonego Królestwa przedstawi Rządowi Polskiemu nie później niż dnia 30 czerwca 1957 r. dane szczegółowe dotyczące dokumentów uzyskanych zgodnie z paragrafem (1) i (2) tego artykułu.

Artykuł 7

Umawiające się Rządy będą współpracować we wszystkich sprawach dotyczących wykonywania niniejszego układu i w tym celu będą wzajemnie dostarczać sobie wszelkich niezbędnych informacji. W szczególności Rząd Polski dostarczy na żądanie Rządu Zjednoczonego Królestwa takich szczegółów, dotyczących tytułów własności i wartości, jakie są w posiadaniu właściwych władz polskich, dla umożliwienia Rządowi Zjednoczonego Królestwa określenia roszczeń obywateli brytyjskich.

Artykuł 8

Wszelkie roszczenia Rządu Zjednoczonego Królestwa do Rządu Polskiego wynikające:

(a) z porozumień dokonanych na podstawie układu z dnia 20 stycznia 1930 r. co do załatwienia polskiego długu wobec Rządu Zjednoczonego Królestwa w związku z niezapłaconą resztą kosztów zajmowania terenów plebiscytowych Górnego Śląska i Olsztyna, oraz

(b) z porozumień zawartych między Rządem Polskim a Rządem Zjednoczonego Królestwa dnia 11 grudnia 1924 r. dotyczących konsolidacji zobowiązań reliefowych, zaciągniętych przez Polskę zgodnie z ustaleniami Komitetu Międzynarodowej Pomocy Kredytowej, a posiadanych przez Rząd Zjednoczonego Królestwa –

należy uważać za wygasłe.

Artykuł 9

Rząd Polski nie będzie dochodzić u Rządu Zjednoczonego Królestwa roszczenia, wynoszącego około £ 3 miliony ( trzy miliony funtów szterlingów), wymienionego podczas dyskusji w listopadzie 1950 r. na Angielsko-Polskiej ad hoc Komisji do Spraw Niepolitycznych.

Artykuł 10

(1) Wszelkie kwoty, które zgodnie z artykułem 15 Układu Handlowego i Finansowego między Rządem Polskim, a Rządem Zjednoczonego Królestwa podpisanego w Warszawie dnia 14 stycznia 1949 r. maja być wpłacane do Narodowego Banku Polskiego na rachunek Nr 3 będą, począwszy od dnia wejścia w żucie niniejszego układu, wpłacane przez Rząd Polski Rządowi Zjednoczonego Królestwa.

(2) Sumami płatnymi Rządowi Zjednoczonego Królestwa zgodnie z paragrafem (1) tego artykułu będą kwoty pozostałe po odjęciu kosztów prawnych, poniesionych Zjednoczonym Królestwie przy realizacji składników majątkowych, które zostały zwolnione spod kontroli Kuratora Mienia Nieprzyjacielskiego (Custodian of Enemy Property) zgodnie z postanowieniami układu między Rządem Polskim i Rządem Zjednoczonego Królestwa dotyczącego stosunków pieniężnych i własności, poddanych specjalnym zarządzeniom po 1 września 1939 r. podpisanego w Warszawie dnia 14 stycznia 1949 r. Rząd Polski dostarczy, o ile to wystąpi Rząd Zjednoczonego Królestwa, szczegółów dotyczących potrąconych kosztów prawnych.

Artykuł 11

Postanowienia:

(a) Protokółu dotyczącego odszkodowania za brytyjskie interesy dotknięte polska ustawą z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, podpisanego w Warszawie dnia 31 października 1947 r.

(b) Układu Handlowego i Finansowego między Rządem Polskim a Rządem Zjednoczonego Królestwa, podpisanego w Warszawie dnia 14 stycznia 1949 r., oraz

(c) Układu pomiędzy Rządem Polskim a Rządem Zjednoczonego Królestwa dotyczącego stosunków pieniężnych i własności, poddanych specjalnym zarządzeniom po 1 września 1939 r., podpisanego w Warszawie dnia 14 stycznia 1949 r.,

które są sprzeczne lub nie pokrywają się z postanowieniami niniejszego układu, uważane będą jako nie będące więcej w mocy.

Artykuł 12

Układ niniejszy wchodzi w życie z dniem jego podpisania.

Na dowód czego podpisani, zaopatrzeni we właściwe pełnomocnictwa przez swoje Rządy, złożyli swoje podpisy na niniejszym Układzie i przyłożyli swe pieczęcie.

Sporządzono Warszawie w dwóch egzemplarzach dnia 11 listopada tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego czwartego roku w języku polskim i angielskim, przy czym oba teksty są jednakowo autentyczne.

Z upoważnienia Rządu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii

A. N. Noble

Z upoważnienia Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

M. Kotlicki

dr. Ryszrd Ślązak

POWOJENNE ODSZKODOWANIA POLSKI DLA ZACHODU – CZĘŚĆ DRUGA

Wypowiedz się Anuluj pisanie odpowiedzi

Artykuły

NIGDY NIE SĄDZILI ŻE PRZEGRAJĄ – TERAZ ONI WSZYSCY PRZEGRYWAJĄ. Tego nie dowiesz się w ŻADNYCH ŚCIERWOMENDIACH, ani gdziekolwiek w INTERNECIE -125

PORTALE SIECI KOSMICZNYCH

Pierwszy poziom nauczania, Przekaz 7: Sześć różnych typów cywilizacji

Benjamin Fulford: CHRZEŚCIJANIE GŁOSOWALI NA DONALDA TRUMPA, ABY DOKOŃCZYŁ TO, CO ROZPOCZĄŁ JEZUS !

Trump wypowiedział wojnę głębokiemu państwu

Syjonistyczne oblicze Wojciecha Cejrowskiego

TO NIE POMOC, TO BLEF

… Analiza wyborów POTUS 2024 jest najdokładniejszą, jaką kiedykolwiek przeczytasz.

Co teraz udowodniło, że zespół Bidena wręcz ukradł Trumpowi wybory w 2020 roku.

Wykopać Izrael z ONZ!

Joachim Hagopian, Kłamstwa nie mogą ukryć nieudanego ataku Izraela na irański system obrony powietrznej

ZWYCIĘSTWO TRUMPA – to pierwszy teatralny dzwonek przed WIELKIM SPEKTAKLEM

Amerykańskie siły specjalne niszczą na Ukrainie F-16, których Zełenski używał do bombardowania rosyjskich wiosek

Deputowany Rady Najwyższej w Kijowie: “Liczba zdezerterowanych żołnierzy z sił Ukrainy przekracza 100 tysięcy”

UMUNDUROWANI ŻOŁNIERZE ARMII UKRAIŃSKIEJ MÓWIĄ, ŻE TRUMP “NIGDY WIĘCEJ NIE BĘDZIE PREZYDENTEM” – PALĄ JEGO KUKŁĘ (I WYBORCĘ MAGA)

Trump ma sekret, który jest „piętą achillesową” globalistyczno-satanistycznej struktury władzy. Tego nie dowiesz się w ŻADNYCH ŚCIERWOMENDIACH – 124

INSIDER: P Diddy ma “wystarczająco dużo brudu, by powiesić połowę Hollywood” – elity modlą się, aby “trzymał gębę na kłódkę”

To dlatego tak wielu VIP-ów w całym amerykańskim Stowarzyszeniu Celebrytów nagle jest gotowych na zawsze zniszczyć swoją reputację…..

Demokraci byli skazani na przegraną, ponieważ kampania Harris była potajemnie przygotowana na historyczną porażkę – ALE PRZEZ KOGO?

Najbardziej druzgocący raport COVID do tej pory, autorstwa Izby Reprezentantów (parlamentu) USA

Covid to operacja wojskowa podporządkowana NATO, Pentagonowi i NCTV! Pierwsza globalna wojna po II wojnie światowej

Powrót Donalda Trumpa !

TRZĘSIENIE ZIEMI! Zwycięstwo Donalda Trumpa wywołało nie tylko ogromne wstrząsy w całym Waszyngtonie…..

COVID-19 manifestacją symboliczną niematerialnego “wirusa umysłu” zwanego Wetiko

Najnowsze komentarze

Nasze stanowisko

Archiwa

Artykuły – kategorie

POWOJENNE ODSZKODOWANIA POLSKI DLA ZACHODU – CZĘŚĆ DRUGA

Wypowiedz się Anuluj pisanie odpowiedzi

Artykuły

Najnowsze komentarze

Tagi

Nasze stanowisko

Archiwa

Artykuły – kategorie