Okręt Gawron kulisy cz. II

Cała prawda o „Gawronie„

Kont. Adm. Dr Zbigniew Badeński

CD        

     Logistyka Dowództwa MW wystąpiła z zapytaniem ofertowym na budowę serii okrętów typu „621”. Po negocjacjach umowę ostatecznie podpisano w dniu 27 listopada 2001 roku między Stocznią MW a Dowództwem MW. Jednocześnie Stocznia podpisała umowę licencyjną na wykorzystanie koncepcji MEKO A – 100. Umowa ze Stocznią MW obejmowała budowę jednego okrętu i drugiego (w opcji) oraz pięciu kolejnych (w opcji). Ceny umowne nie obejmowały zakupu, integracji i montażu zintegrowanych systemów walki (ZSW) ani kosztów licencyjnych. Zakup licencji kosztował 60.827.205,00 złotych.

              Bardzo często w dyskusji publicznej na temat budowy korwety przedmiotem krytyki MW jest właśnie rzekomo wysoka cena okrętów. Zapomina się przy tym, że to nie MW budowała i finansowała ten projekt. Zapomina się również o tym, że suma 1,6 mld złotych (ok 400 mln €) byłaby znacząco niższa i porównywalna z cenami budowy nowoczesnych korwet i fregat na świecie, gdyby budowa nie była opóźniona i była realizowana w planowanym wymiarze 7 jednostek. Przez co koszty przygotowania inwestycji rozłożyłyby się proporcjonalnie na pozostałe jednostki planowanej serii. Decyzja, czy korweta mogłaby zostać zakupiona za granicą w przybliżeniu za tę samą kwotę ok. 1,5 mld zł, czy też zbudowana w oparciu o krajowy przemysł stoczniowy, nie powinna być obojętna zarówno dla polityków, jak i dla społeczeństwa w aspekcie możliwości gwarantowania miejsc pracy i preferowania rozwoju rodzimego przemysłu obronnego.

              Dla porównania, US Navy zawarła ostatnio kontrakt o wartości 1,3 mld USD na zakup 4 porównywalnych jednostek klasy LCS, co daje jednostkową cenę ok. 1 mld złotych za sztukę. Jest to jednak cena za 5, 6, 7 i 8 – mą jednostkę z serii, bez większości systemów uzbrojenia i już bez kosztów rozwoju prototypów.  

         Tymczasem kolejnym posunięciem w stosunku do „GAWRONA” była decyzja o ograniczeniu programu do budowy jednej korwety. Było to konsekwencją wykonania decyzji Nr 364/MON Ministra ON z dn. 23.12.2002 r. dot. ograniczenia wydatków budżetowych, a w ślad za tym – decyzja Ministra ON w sprawie finansowania przez Marynarkę Wojenną budowy korwety wielozadaniowej, do której załącznikiem był harmonogram finansowania (tabela 1).

             

REALIZACJA BUDOWY KORWETY WIELOZADANIOWEJ TYPU „621”.

1. Budowa korwety wielozadaniowej typu „621” realizowana była w      oparciu o następujące dokumenty:

–        Zweryfikowany Projekt Techniczny, zatwierdzony przez Sekretarza Stanu – I Zastępcę Ministra ON w dniu 20 kwietnia 2011 r;

–        Umowa nr 1/BO/2001 z dnia 27 listopada 2001 r. na budowę serii korwet wielozadaniowych typu „621” zawarta pomiędzy Stocznią MW i Dowództwem MW w dniu 27 listopada 2001r;

–        Skorygowane Wymagania Taktyczno–Techniczne na korwetę wielozadaniową typu „621” zatwierdzone przez Dowódcę MW (pismo nr Pf – 48/04), będące podstawą do negocjacji Aneksu nr 1 do ww. umowy.

–        Aneks nr 1/2003 do umowy nr 1/BO/2001 z dnia 26. 06. 2003 roku;

–        Aneks nr 2/2003 do umowy nr 1/BO/2001 z dnia 17. 10. 2003 roku;

–        Aneks nr 3/2004 do umowy nr 1/BO/2001 z dnia 02.03.2003 roku;

Oraz aneksy do w/w umowy nr 4 ÷ 14,sporządzane w miarę zmian w trybie i warunkach pozyskiwania stosownych środków finansowych;

–        Umowa nr 1465/DT/01 o udzielenie licencji przez GCC na rzecz Stoczni MW dotyczącej używania przez Stocznię MW Projektu Polskiej Korwety typu „621” opartej na „MEKO A –100” z dnia 27 listopada 2001 roku;

–        Zweryfikowane Założenia Taktyczno – Techniczne zatwierdzone przez Ministra ON w dniu 9 kwietnia 2004 roku;

–        decyzję Ministra ON nr 364/MON z dnia 23 grudnia 2002 roku;

–        decyzję Ministra ON nr 318/MON z dnia 25 września 2005 roku;

–        decyzję Ministra ON nr 511/MON z dnia 08 grudnia 2006 roku;

–   Umowa 1/BO/2001 z 27 listopada 2001 r.

       Najważniejszym przedsięwzięciem zrealizowanym we wczesnych etapach projektowania było opracowanie Skorygowanego Projektu Technicznego. Zatwierdzenie tego projektu na szczeblu Ministra ON nastąpiło w dniu 20 kwietnia 2001 roku. Koszt budowy zdefiniowanego tym projektem okrętu prototypowego został skalkulowany przez Stocznę MW w kwocie brutto 1,617 mld zł (tj. koszt w pełni wyposażonej jednostki prototypowej).

       W trakcie negocjacji oferty Stoczni MW, przed podpisaniem umowy                  1/BO/2001, kierowano się realiami przygotowywanego „Planu Technicznego Modernizacji MW na lata 2002 – 2005”. Plan ten zakładał następujący rozkład środków finansowych na budowę okrętu :

Tabela 1. (w tys. zł.)

2002	2003	2004	2005	2006	Razem:
27 380	185 000	94 000	97 400	76 300	480 080

 

       Ze względu na brak pokrycia w zakładanym cyklu środków finansowych na zaplanowaną budowę okrętu, w konstrukcji umowy przedsięwzięto następujące kroki, aby budowa została rozpoczęta:

–        wyłączono koszty dostawy Zintegrowanego Systemu Walki (ZSW), którego składowymi są: system dowodzenia, system obserwacji technicznej i walki elektronicznej oraz systemy uzbrojenia, do czasu pozyskania ofert od dostawców – w załączniku nr 4 do umowy. Koszt budowy okrętu miał być urealniony kolejnymi aneksami w miarę otrzymywania wiarygodnych informacji o kosztach zakupu tych elementów i pozyskiwania środków finansowych na ich zakup;

–        uzgodniono, że koszt budowy okrętu po wyłączeniu elementów Zintegrowanego Systemu Walki wynosił będzie netto 638 100 861,33 zł.;

–        ustalono, że do roku 2006 MW zapłaci Stoczni MW kwotę brutto           480 000 000 zł. (zgodnie z „Planem Technicznej Modernizacji na lata 2002 – 2005”);

     Jakkolwiek, globalna kwota, którą otrzymano nie pokrywała bieżących potrzeb inwestycji, należy zwrócić uwagę na fakt poprawnego rozkładu dostępnych środków. Zabezpieczeno pokrycie kosztów projektowania, zakupu materiałów bezpośrednich do produkcji, zakupu najważniejszych urządzeń i mechanizmów oraz robocizny.

1. I.Budowa korwety w realiach planu 2003 – 2008.

              Wielkość i rozłożenie w latach środków finansowych na budowę okrętu w “Planie Technicznej Modernizacji Sił Zbrojnych na lata 2003 – 2008“ przedstawiały się następująco (w tys. zł.):

2003	2004	2005	2006	2007	2008	Razem:
52 411	65 300	97 000	77 000	90 000	97   950	479 661

 

              Decyzja Ministra ON nr 364/MON z dnia 23 grudnia 2002 roku, jak i poziom zaplanowanych środków, zobligowały MW RP do renegocjacji warunków umowy nr 1/BO/2001 i ograniczenia programu do budowy jednej, w pełni wyposażonej jednostki prototypowej, a także uzyskania najkorzystniejszych warunków jej finansowania. Renegocjacje zostały poprzedzone wykonaniem analiz taktycznych, technicznych, zmierzających do wyznaczenia możliwych optymalnych obszarów obniżenia kosztów budowy okrętu (nawet kosztem zmiany kompletacji i konfiguracji Zintegrowanego Systemu Walki) tak, aby docelowo utrzymać możliwość wykonywania zadań podstawowych i docelowych, wyspecyfikowanych w Wymaganiach Taktyczno – Technicznych. Przygotowywany projekt aneksu dostosowywał postęp budowy okrętu do zagwarantowanych w planie środków poprzez :

• ograniczenie i wyłączenie z zakresu umowy 1/BO/2001 Zintegrowanego      Systemu Walki, co w praktyce zdejmowało obowiązek jego dostawy ze Stoczni      MW i jego dostawę wraz z dokumentacją w trybie dostawy armatorskiej;
• wyłączenie z kosztów budowy zakupu turbinowego silnika spalinowego      LM 2500;
• budowy do roku 2008 tzw. “platformy okrętu“ (częściowo wyposazonego      kadłuba okrętu).

              Aneks został podpisany 26 czerwca 2003 roku i warunkowo zaakceptowany przez Ministra ON pismem decyzyjnym Z – 192 /DPZ z dnia 19 sierpnia 2003 roku, warunkowo do czasu zatwierdzenia Zweryfikowanych Założeń Taktyczno–Technicznych. Fakt zatwierdzenia ZZT–T w dniu 09 kwietnia 2004 roku nie zmienił jednak sytuacji w kwestii zakupu i dostawy armatorskiej Zintegrowanego Systemu Walki.

              Podsumowując, koszt budowy platformy okrętu przedstawiony w aneksie nr 1 określono na kwotę 406 mln zł., przewidywany koszt budowy okrętu w pełni wyposażonego, zgodnie z zatwierdzonymi ZZT–T wyceniono na 848,9 mln zł (bez VAT-u i kosztów zakupu turbiny LM 2500). Założono, że brakująca kwota zostanie uwzględniona w kolejnych kroczących budżetach MW w latach 2009 – 2010 , a jej rozkład będzie następujący :

• 2009      – 175 000 000 zł;
• 2010      – 175 000 000 zł;
• 2011      –   19 239 000 zł;

Razem:       369 239 000 zł

              Zablokowanie procedury zakupu Zintegrowanego Systemu Walki i przesunięcie jej poza rok 2008, miało swoje konsekwencje w opóźnieniu prac nad Projektem Warsztatowym.

1. II.Realizacja budowy okrętu w latach 2003 – 2004.

Na koniec roku 2004 zaawansowanie procesu budowy jednostki przedstawiało się następująco :

1. a)Proces wyboru i kontraktacji dostaw zasadniczego wyposażenia okrętu.

W wyniku realizacji procesu podjęto 42 decyzje o wyborze dostawców wyposażenia platformy okrętu oraz podpisano umowy z niżej wymienionymi poddostawcami:

• VA TECH ESCHER – na dostawę zespołu linii wałów ze śrubami      nastawnymi;
• MAAG GEAR Zamech – zespół przekładni redukcyjnej;
• B + V Industriech – stabilizatory płetwowe;
• B + V Industriech – maszyna sterowa;
• MTU – silniki napędu głównego i agregaty prądotwórcze z kapsułami;
• Imtech      Marine&Offshore – system automatyki i platform;
• Schottel      – ster azymutalny;
• Westfalia – wirówki;
• Imtech Deutschland GmBH – wentylacja i klimatyzacja;
• PBUCH      – klimatyzacja, część chłodnicza;
• SAUER & SOHN – sprężarki i sprężarki wysokociśnieniowe;
• LESTNITZ – pompy transportowe paliwa i oleju;
• CALZONI – system wizualnego wspomagania lądowania śmigłowca.

Zawarte umowy skutkowały podjęciem zobowiązań finansowych na łączną kwotę około 108 mln zł z terminem realizacji do roku 2007.

1. b)W zakresie produkcji kadłuba okrętu Stocznia MW wykonała 25 sekcji płaskich i dennych poszycia kadłuba ze stali o podwyższonej wytrzymałości DH – 36, co stanowi szacunkowo 15% prac kadłubowych. Na tym etapie prace kadłubowe zostały wstrzymane ze względu na powstały problem z technologicznym i technicznym przygotowaniem produkcji w zakresie spawania elementów kadłubowych z blach cienkich.
2. c)W zakresie dokumentacji technicznej Projektu Warsztatowego według Stoczni MW wykonano:
3. d)W obszarze dokumentacji technologicznej wykonano podział na bloki, określono kolejność ich prefabrykacji, technologię wyposażenia bloków, kolejność i technologię stykowania bloków. Opracowano także technologię spawania blach cienkich (3 i 4 mm). Wyspecyfikowano materiały hutnicze niezbędne do budowy kadłuba oraz ich ilości.

• 100%      dokumentacji konstrukcyjnej kadłuba;
• 30%      dokumentacji warsztatowej ( traserskiej ) kadłuba;
• 50%      dokumentacji warsztatowej wyposażenia;

Udzielona w 2003 roku (na podstawie aneksu nr 2) przedpłata w wysokości     13 mln zł została wydatkowana celowo.

              W latach 2003 – 2004 nie nastąpił spodziewany postęp w budowie okrętu. Powstały opóźnienia w stosunku do przyjętego w aneksie nr 1 harmonogramu. Głównymi przyczynami takiego stanu rzeczy było :

1. Zatwierdzenie Zweryfikowanych Założeń Taktyczno–Technicznych      dopiero 9 kwietnia 2004 roku, a miały one stanowić podstawę do zakupu      Zintegrowanych Systemów Walki (ZSW); jednocześnie nie zagwarantowano      środków finansowych na ten cel w „Planie… 2003 – 2008”. Uniemożliwiło to      wykonanie przewidzianej w harmonogramie procedury zakupu elementów ZSW      przez armatora i ich dostawy (od połowy 2005 do połowy 2006 roku ).
2. Zgodnie z opracowaną technologią budowy kadłuba oraz technologią      spawania blach cienkich zaplanowany został zakup i uruchomienie linii      technologicznej do obróbki, przygotowania do spawania i spawania blach      cienkich.. Brak powyższego oprzyrządowania był jednym z powodów      uniemożliwiających prefabrykację grodzi, pokładów, ścianek działowych      kadłuba i ich usztywnień powyżej sekcji dennych.
3. Należy nadmienić, że oprócz zawierania kontraktów wieloletnich na      dostawę mechanizmów i wyposażenia okrętowego Stocznia MW zobowiązana była      harmonogramem budowy do końca 2003 roku zakupić materiały kadłubowe      (blachy, profile). Z tego zadania nie wywiązała się do końca. Konsekwencją      był wzrost kosztów zakupu materiałów, spowodowany znacznym wzrostem cen      materiałów hutniczych na rynkach światowych. Wcześniej przyznane środki      finansowe na materiały zostały wykorzystane przez Stocznię MW na opłaty      związane z uprawomocnieniem zawartych kontraktów na dostawy mechanizmów i      urządzeń.
4. Pomimo pozyskania od Marynarki Wojennej w roku 2004 (na podstawie      aneksu nr 3) przedpłaty w kwocie 40 mln zł na obsługę finansową już      zawartych i planowanych do podpisania kontraktów na dostawę zasadniczych      mechanizmów i urządzeń, Stocznia MW wstrzymała ten proces. Doprowadzono do      sytuacji, że od połowy 2004 roku najważniejsi dostawcy zaprzestali      współpracy ze Stocznią MW. MW w rozliczeniu finansowym 2004 roku stanęła      przed wymuszonym faktem rozliczenia udzielonej przedpłaty kompensatą      innych zobowiązań realizowanych przez Stocznię MW na rzecz MW (remonty i      modernizacja innych okrętów MW RP).

       W latach 2003 – 2004 MW w swym budżecie na budowę korwety posiadała kwotę 117 711 000 zł, z której to wykorzystano zaledwie 37 998 967,33 zł.

Przyczyna nie wykorzystania środków finansowych planowanych na realizację programu budowy korwety wielozadaniowej typu „621” w latach 2003 – 2004 nie leży więc po stronie MW.

       Wszystkie zobowiązania z tytułu realizowanej inwestycji wobec Stoczni MW regulowane były na bieżąco, zgodnie z zaawansowaniem przedstawianych do odbioru etapowego wykonanych prac. Łącznie od początku budowy do końca 2004 r. MW wydała na ten cel około 54 mln zł.

       Ze względu na brak pełnego pokrycia finansowego w “ Planie … 2003 – 2008“ niemożliwe było realizowanie kompleksowych przedwsięwzięć związanych z rozpoczęciem procedur prowadzących do zakupu Zintegrowanego Systemu Walki, który zgodnie z aneksem nr 1 stanowił dostawę armatorską. Fakt ten utrudnił kontynuację prac projektowych w zakresie Projektu Warsztatowego okrętu oraz skutkował perspektywą przesunięcia terminu zakończenia budowy w pełni wyposażonej jednostki poza rok 2010.

1. III.Realizacja budowy okrętu w roku 2005.

          Z początkiem 2005 roku w MW wykonano szereg praz analitycznych dla oceny możliwości dalszej budowy okrętu w realiach “ Planu rozwoju MW na lata 2005 – 2010 “, (podane kwoty w tys. zł.).

2005	2006	2007	2008	2009	2010	Razem
76 660	79 926	74 839	83 475	157 487	154 346	626 733
Dedykowane   kwoty na zakup systemu walki →				69 199	65 149	134 348

 

       Jakkolwiek plan finansowy przewidywał globalnie większą kwotę na realizację budowy (626,733 mln zł + 134,348 mln zł na zakup ZSW), nie domykał budżetu budowy na kwotę około 400 mln zł. (przy szacowanym całkowitym koszcie budowy w pełni wyposażongo okrętu na około 1,1 mld zł.). Dedykowane na lata 2009 – 2010 środki na zakup Zintegrowanego Systemu Walki w kwocie 134,348 mln zł były niewystarczające i nie pozwalały na rozpoczęcie procedur związanych z udzieleniem zammówienia i kompleksowego zakupu tego systemu. Także rozkład środków finansowych przeznaczonych na realizację budowy platform okrętu nie pokrywał potrzeb finansowych dla zaawansowanego procesu zakupu najważniejszych mechanizmów i urządzeń w aspekcie wymaganych w 2005 i 2006 roku opłat. Wymagana kwota na pokrycie wszystkich zobowiązań związanych z budową i zakupami w roku 2005 wynosiła około 155,3 mln zł. Obejmowała ona :

1. Opłatę licencyjną w wysokości brutto 34 160 000 zł, która była      zobowiązaniem MW w stosunku do Germanische Corvette Consortium. Realizacja      tego zobowiązania została wstrzymana do czasu wyjaśnienia w Ministerstwie      Gospodarki i Pracy rozbieżności prawnych na temat obowiązku GCC zawarcia i      zrealizowania umowy offsetowej. W każdym przypadku tego rozstrzygnięcia,      kwota była wymagalna do zapłaty.
2. Kwotę brutto 20 416 664,62 zł będącą zaległością finansow Stoczni      MW z tytułu niezrealizowanych płatności w stosunku do dostawców      zasadniczego wyposażenia w 2004 roku. Środki zostały przekazane Stoczni MW w ramach      udzielonej przedpłaty (zgodnie z Aneksem nr 3), nie zostały one jednak wydatkowane      celowo na zakup mechanizmów i urządzeń. W ramach rozliczenia przedpłaty      Stocznia MW przedstawiła faktury rozliczające zobowiązania za remonty i      modernizacje innych okrętów MW RP       (było to dopuszczone w warunkach udzielonej przedpłaty). Kwota ta została      zapłacona z budżetu Marynarki Wojennej na 2005 rok, z utworzonego zgodnie      z Aneksem nr 5 subkonta (z którego środki uwalniane były za zgodą MW).      Środki te dotarły do dostawców zgodnie z przeznaczeniem. Fakt ten      umożliwił wznowienie współpracy z kontrahentami stoczni.
3. Kwotę brutto 9 760 000 zł zaplanowaną na prace projektowe w      zakresie wykonania dokumentacji wyposażenia, dokumentacji koordynacyjnej,      dokumentacji traserskiej kadłuba z zakresu Projektu Warsztatowego, a także      nadzoru konstrukcyjnego nad budową okrętu.
4. Kwotę 2 440 000 zł za zakup ostatniej partii blach do budowy      kadłuba. Stal została zakontraktowana w Finlandii w dwóch partiach po 80      ton. Zakup został zrealizowany.
5. Kwotę brutto 3 050 000 zł na zakup innych materiałów bezpośrednich      do budowy kadłuba i konserwacji.
6. Kwotę 12 688 000 zł, cenę robocizny budowy 4 ostatnich sekcji      dennych z blach grubych i zaawansowania budowy prefabrykacji sekcji i      bloków po uruchomieniu linii technologicznej do obróbki i spawania blach      cienkich. Stocznia MW nie wywiązywała się z kolejnych deklaracji      uruchomienia tej inwestycji. W pełni wyposazoną linię technologiczną do      cięcia i spawania blach cienkich oddano do użytku we wrześniu 2005 r. Nie      mniej jednak trzeba podkreślić, że opóźnienie tej inwestycji sięgnęło 2      lat. Była ona w części finansowana z funduszu restrukturyzacyjnego      Ministerstwa ON. Koszty tej inwestycji nie obciązyły budżetu MW w części      dotyczącej budowy korwety.
7. Kwotę brutto 16 809 852,31 zł, która była bezwzględnie wymagana do      zapłaty w 2005 roku z tytułu zaawansowania produkcji i rzeczywistych      dostaw urządzeń do Stoczni MW przez      kontrahentów.

     8.    Kwotę 8 857 070,68 zł, konieczną do uprawomocnienia się kolejnych nowych kontraktów na dostawę mechanizmów i urządzeń platform, między innymi pakietu energetycznego i zakupu turbiny.

       9.    Kwotę brutto 45 277 621,97 zł, którą można było ewentualnie przesunąć na rok 2006 i dalsze lata w wyniku renegocjacji terminów dostaw i warunków płatności na dostawy urządzeń zgodnie z już zawartymi i uprawomocnionymi kontraktami. Producenci urządzeń wymienionych w tabeli zgłosili możliwość i gotowość do renegocjacji kontraktów.